Οι στρατιώτες πριν τη σφαγή έφαγαν κεμπάπ μαζί με τους στρατιώτες
Για πρώτη φορά δημοσιεύτηκαν τα απομνημονεύματα του Σαρκίς Γκρεγκοριάν που ήταν μάρτυρας στην σφαγή του Ντέρσιμ. Ο Μουράτ Καχραμάν που πήρε τις σημειώσεις του Σαρκίς από τον αδερφό του, τις συγκέντρωσε στο βιβλίο ¨Γεράκι που έχασε το ουράνιο τόξο του¨. Ο Σαρκίς ήταν 12 ετών όταν από τύχη διασώθηκε από την σφαγή. Στα απομνημονεύματα του περιγράφει αυτά που έζησε μια μέρα πριν από την σφαγή ως εξής :
¨Οι στρατιώτες είχαν στήσει σκηνή πάνω από το χωριό μας στο βουνό Μπεγιάζ. Δεν περιμέναμε κάτι κακό. Οι προύχοντες του χωριού πήγαν στο βουνό, μίλησαν με τον συνταγματάρχη διοικητή, έσφαξαν αρνί και έφαγαν μαζί κεμπάπ.
……………………
……………………
Στα 1937 και 1938 οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις οργάνωσαν μια επιχείρηση στο Ντέρσιμ, που έληξε με τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Υπό τον τίτλο ¨σφαγή του Ντέρσιμ¨ που είναι ένα από τα πιο συζητημένα θέματα της περιόδου της δημοκρατίας, κείτεται μια φρικτή κατάσταση που συνέβη στην περιοχή του Ντέρσιμ από την λαχτάρα των κεμαλιστών για ίδρυση εθνικού κράτους και της τρέλας τους για επιβολή της θρησκείας τους. Ο Καχραμάν περιληπτικά δηλώνει πως ¨Το ουσιαστικό πεδίο βολής αυτής της κρατικής πολιτικής που με την εκκαθάριση διαφορετικών εθνοτήτων, πίστεων και τρόπων ζωής, έφτασε ως την γενοκτονία, ήταν το Ντέρσιμ¨ και από εκεί δίνει τον λόγο στον 12χρονο τότε Σαρκίς :
¨Ήταν ένα πρωινό του 1938… Εμείς δεν φοβόμασταν τους στρατιώτες. Διότι παραπάνω από ένα χρόνο τώρα ήμασταν μαζί τους. Οι στρατιώτες είχαν στήσει σκηνές στο βουνό Μπεγιάζ , πάνω από το χωριό μας. Εμείς πάντοτε πηγαίναμε και τους πουλούσαμε ψωμί, λάδι και αυγά. Είχαμε συνηθίσει ο ένας τον άλλο. Δεν περιμέναμε κάποια κακία από αυτούς . Μάλιστα μια μέρα πριν οι προύχοντες του χωριού πήγαν στο βουνό, μίλησαν με τον συνταγματάρχη διοικητή, έσφαξαν αρνί και έφαγαν μαζί κεμπάπ¨.
Το πρωινό εκείνο οι στρατιώτες τους μάζεψαν όλους και τους πυροβόλησαν. Ο Σαρκίς διασώζεται από την σφαγή προσποιούμενος τον νεκρό. Περιγράφει πως μισή ώρα διήρκεσε το τρύπημα με ξιφολόγχες αυτών που είχαν διασωθεί : ¨Μας περικύκλωσαν και άρχισαν να πυροβολούν με πολυβόλα τον κόσμο που ήταν γυναίκες και παιδιά. Οι πυροβολισμοί διήρκεσαν περίπου μισή ώρα. Όταν σταμάτησαν οι ήχοι των όπλων, άρχισαν να λογχίζουν αυτούς που είχαν διασωθεί. Εγώ απέμεινα κάτω από τους πυροβολημένους. Δεν με είχε πετύχει καμία σφαίρα. Την ώρα που οι στρατιώτες μας λόγχιζαν, εγώ προσποιήθηκα τον νεκρό. Περίπου μισή ώρα διήρκεσε η λόγχιση των διασωθέντων. Μετά άνοιξα τα μάτια μου. Σιγά σιγά σηκώθηκα με την σκέψη πως αποσύρθηκαν. Δίπλα μου κείτονταν η μητέρα μου σκοτωμένη. Είδα την αδερφή μου και τον αδερφό μου τον Ζακάρ που επίσης είχαν σκοτωθεί¨.
Ακολούθως ο Σαρκίς μαζί με λίγους συγγενείς του που σώθηκαν από την σφαγή κρύφτηκαν στο βουνό.
ΠΕΣ ΜΑΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
Μετά από 25 μέρες που πέρασαν με αρρώστιες, πείνα και εξαθλίωση, αρχίζει η εξορία. Αρμόδιοι της κυβέρνησης που ήρθαν στο χωριό συγκέντρωσαν τους εναπομείναντες στον δρόμο και τους είπαν ¨Θα σας μεταφέρουμε για να μην πάθετε πάλι τα ίδια. Πείτε μας που έχετε κρύψει χρήματα. Θα σας αφήσουμε ελεύθερους¨. Ο Σαρκίς περιγράφει πως με τον εκφοβισμό έμαθαν που είχαν περιουσίες και τους άφησαν ελεύθερους. Εντέλει μαζί με κάποιους άλλους συγγενείς του, τους εγκατέστησαν σε ένα χωριό στο Ουσάκ. Εκεί η εξορία κλονίζει την οικογένεια. Εκφράσεις εκείνης της περιόδου όπως ¨Δεν έχουν ουρά, και αυτοί είναι άνθρωποι σαν κι εμάς¨ δείχνουν με τι ¨ευσπλαχνία και φιλοξενία¨ έγιναν δεκτοί εκεί αυτοί που τους είχαν πάει με την ξιφολόγχη.
…………..
………….
Εφ. Ραντικάλ 8/2/2015