Το Φανάρι είναι φυλακισμένο στην φιλοτζιχαντιστική, τριτοκοσμική δικτατορία του Ερντογάν
Γράφουν: ΝΙΚΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ* και ΒΙΚΥ ΧΙΟΥΡΕΑ**
Τον 13ο αιώνα, λόγω κατάληψης της Πόλης από τους Λατίνους, το Οικουμενικό Πατριαρχείο «μετακόμισε» στη Νίκαια για περίπου πενήντα χρόνια. ‘Oταν οι συνθήκες το επέτρεψαν, επανήλθε στην ιστορική του έδρα. Βέβαια η πραγματικότητα ήταν πιο περίπλοκη, αλλά η ουσία είναι ότι το Οικ.Πατριαρχείο έδρασε «εν εξορία» για μερικές δεκαετίες.
Οκτώ αιώνες αργότερα, σήμερα, το Πατριαρχείο είναι αιχμάλωτο σε μια χώρα που δεν το σέβεται, το υποβιβάζει σε καθεστώς «τοπικής εκκλησίας», του θέτει περιορισμούς, ενώ το εργαλειοποιεί για εξυπηρέτηση των δικών του στόχων εξωτερικής πολιτικής που απειλούν και τον ελληνισμό.
Η ηγεσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου ίσως θα πρέπει να σκεφθεί να μεταφέρει, έστω προσωρινά, την έδρα του στην πρωτεύουσα του ισχυρότερου κράτους του πλανήτη, στις ΗΠΑ, όπου θα δραστηριοποιείται τουλάχιστον για τον μισό χρόνο, και τον υπόλοιπο θα μπορούσε η ηγεσία να βρίσκεται στην Ελλάδα, στην Κύπρο ή σε άλλη ορθόδοξη χώρα στα πλαίσια ενός “rotation”.
Η εκκλησία της Πόλης θα μπορούσε προσωρινά να γίνει αρχιεπισκοπή Κωνσταντινούπολης και πάσης Μικράς Ασίας για να υπηρετεί το γηράσκον ποίμνιο της.
Η μετεγκατάσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις ΗΠΑ θα ανέστρεφε την πορεία συρρίκνωσης και μαρασμού. Η εύρωστη ελληνοαμερικανική κοινότητα θα το αγκάλιαζε και θα εμπνεόταν από την ανάληψη μιας οικουμενικής αποστολής που συνδυάζει την αγάπη της για την πνευματική της κληρονομιά, την περηφάνια για την ελληνική καταγωγή της αλλά και για τη νέα της πατρίδα.
Θα έχει τους πόρους και την ελευθερία να αναπτύξει πολύπλευρες δραστηριότητες εντός και εκτός Αμερικής πχ ίδρυση σχολείων, γηροκομείων, νοσοκομείων, διδασκαλία ελληνικών και θεολογίας κλπ. Άλλωστε το Πατριαρχείο μεγαλούργησε ιστορικά γιατί βρισκόταν στην πρωτεύουσα της κραταιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και εξασφάλιζε κρατική υποστήριξη.
Το πνευματικό κλίμα στις ΗΠΑ είναι εύκρατο. Δεν είναι τυχαίο ότι νέοι Αμερικανοί βαπτίζονται ορθόδοξοι. Λόγω επιστημονικών, ιδεολογικών και πολιτικών εξελίξεων, η αμερικανική κοινωνία βιώνει μια πρωτόγνωρη κρίση νοήματος και πνευματικού προσανατολισμού οδηγώντας μερικά τμήματα της στο φανατισμό και στο φονταμενταλισμό ενώ κάποια άλλα στο μηδενισμό και στην απόγνωση.
Η Αμερική χρειάζεται μια ουσιαστική πνευματικότητα και νόημα βίου πέραν από τον στείρο ατομικισμό, τον μονοδιάστατο καταναλωτισμό και υλισμό. Οι θεολόγοι θα έλεγαν ότι χρειάζεται «επανευαγγελισμό».
Σε μια περίοδο διεθνών εντάσεων, βίας και αυταρχισμού που απειλούν την ανθρωπότητα, το Οικ.Πατριαρχείο δεν έχει την πολυτέλεια να ομφαλοσκοπεί, δίνοντας μάχες οπισθοφυλακής στην Κωνσταντινούπολη, αιχμάλωτο της ρομαντικής νοσταλγίας της «καθ’ημάς Ανατολής».
Δεν προτείνουμε εγκατάλειψη και φυγή, αλλά αναδίπλωση και ανασυγκρότηση ώστε το Πατριαρχείο να συνεχίσει δυναμικά και απρόσκοπτα να υπηρετεί την οικουμένη και στην τρίτη μετά Χριστόν χιλιετία. Διότι το διακύβευμα είναι η διαφύλαξη και μετάδοση μιας τεράστιας πνευματικής κληρονομιάς αγάπης και συνύπαρξης, ενός τρόπου και όχι ενός τόπου ζωής.
Θα παραμείνει λοιπόν το Πατριαρχείο φυλακισμένο στην φιλοτζιχαντιστική, τριτοκοσμική τουρκική δικτατορία ή θα ανοίξει τα φτερά του για τη νέα «Νέα Ρώμη» και τον επανευαγγελισμό της οικουμένης;
* Νίκος Μιχαηλίδης,
Διδάκτορας Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας πανεπιστημίου Πρίνστον.
** Βίκυ Χιουρέα,
Διδάκτορας Βυζαντινής Ιστορίας πανεπιστημίου Πρίνστον και μεταδιδακτορική υπότροφος του ιδρύματος Φουλμπράιτ στο Ισραήλ.
hellasjournal.com