Διάβρωση του στάτους της μειονότητας
Τα δικαιώματα της τουρκικής μειονότητας δυτικής Θράκης είναι εγγυημένα από διεθνείς συνθήκες. Aναμφίβολα το σημαντικότερο και το πιο παλιό από αυτά τα κείμενα είναι η συνθήκη της Λοζάνης. Παράλληλα δίπλα σε αυτό υπάρχουν και κάποιες διμερείς συμφωνίες που υπογράφηκαν ανάμεσα στην Ελλάδα και την μητέρα πατρίδα Τουρκία.
Όλες αυτές οι συμφωνίες διασφαλίζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες με πρώτα την θρησκευτική και εκπαιδευτική ελευθερία. Προστατεύουν τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα της μειονότητας. Ο σεβασμός των δικαιωμάτων αυτών της μειονότητας είναι μεταξύ των υποχρεώσεων του κράτους. Το να μην ¨ακουμπούνται¨ τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα της μειονότητας, αποτελεί αναγκαιότητα τόσο της δημοκρατίας όσο και του διεθνούς δικαίου.
Τα δικαιώματα αυτά και οι συμφωνίες που τα προστατεύουν και τα εγγυώνται, είναι αυτά που στο πλαίσια των δικαιωμάτων και νόμων καθορίζουν και το στάτους της τουρκικής μειονότητας δυτικής Θράκης. Αλλά δυστυχώς η πατρίδα μας η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με μια αυξανόμενη ταχύτητα, προσπαθεί να ¨διαβρώσει¨ αυτό το στάτους. Τα μέτρα και οι νομικές ρυθμίσεις που πέρασαν ή έγινε προσπάθεια να περάσουν τα τελευταία 2-3 χρόνια, αποτελούν μια συνεχή επέμβαση στην μειονοτική εκπαίδευση και την θρησκευτική ελευθερία. Γίνεται προσπάθεια ώστε και στα δύο επίπεδα, να μην έχουν λόγο η μειονοτική κοινωνία και οι μειονοτικοί φορείς. Το κράτος επιχειρεί να κυριαρχήσει σε αυτά τα πεδία, στα πεδία δηλαδή των αναγνωρισμένων από το διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Να δώσω μερικά παραδείγματα για αυτά που αναφέρω παραπάνω. Το πρώτο παράδειγμα είναι από την μειονοτική εκπαίδευση. Είναι γνωστό πως η μειονοτική εκπαίδευση είναι ένα δικαίωμα αναγνωρισμένο από διεθνείς συνθήκες. Η μειονοτική εκπαίδευση είναι ένα σύστημα δίγλωσσο (τουρκικά-ελληνικά), ενώ η λειτουργία των μειονοτικών σχολείων είναι μια υποχρέωση του κράτους. Δεν πρόκειται δηλαδή για χάρη αλλά για υποχρέωση, για ευθύνη που έχει.
Το κράτος είναι σε θέση να διασφαλίζει στην μειονότητα την μειονοτική εκπαίδευση. Και αυτό να το κάνει για το σύνολο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η Ελλάδα όμως κράτησε το νηπιαγωγείο που αποτελεί σημαντικό τμήμα υποχρεωτικής εκπαίδευσης, εκτός του συστήματος της μειονοτικής εκπαίδευσης. Το αίτημα των Τούρκων της δυτικής Θράκης για νηπιαγωγεία απορρίφθηκε με άδικες και έκνομες δικαιολογίες. Μάλιστα για αυτό το θέμα δεν γίνεται καν διάλογος. Το αίτημα για μειονοτικό νηπιαγωγείο δεν υπάρχει για το κράτος.
Το κράτος και στο θέμα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της μειονότητας, συνεχίζει να κλείνει τα αυτιά του και μάλιστα για χρόνια. Για μια μειονότητα 150 χιλιάδων ατόμων τα δύο μειονοτικά γυμνάσια και αν προσθέσετε και τους δύο μεντρεσέδες τα τέσσερα αυτά σχολεία είναι πολύ λίγα. Δεν φτάνουν ! Στην Ροδόπη το πλέον πολυπληθές σχολείο είναι το γυμνάσιο-λύκειο Τζελάλ Μπαγιάρ και στην Ξάνθη το γυμνάσιο λύκειο Μουζαφέρ Σαλίχογλου. Οι μαθητές ξεχειλίζουν, τα κτίρια δεν επαρκούν. Το κράτος δεν ανταποκρίνεται ούτε καν στο απλό αίτημα για ένα κτίριο. Όσο και αν δεν θέλει κάποιος να μην το δει ως κακόβουλο δεν γίνεται. Ιδιαίτερα αν δει κανείς φέτος την εκπαίδευση σε βάρδιες στην Ξάνθη !
Το δεύτερο παράδειγμα έχει σχέση με την θρησκευτική εκπαίδευση των παιδιών της μειονότητας. Ο γνωστός νόμος των 240 ιμάμηδων. Το κράτος με αυτό τον νόμο, με αυτό το μέτρο έδειξε πως δεν θέλει – και για αυτό επεμβαίνει- να διδάσκει η ίδια η μειονότητα την θρησκευτική εκπαίδευση – το Ισλάμ δηλαδή – στα παιδιά της. Η διδασκαλία στα ελληνικά της ισλαμικής θρησκείας σε κρατικά σχολεία για τα παιδιά των μουσουλμάνων Τούρκων, είναι κάτι αντίθετο με την πραγματική ζωή και από την σκοπιά της θρησκευτικής εκπαίδευσης και από την καθημερινή ζωή , αλλά και με τον τρόπο που βιώνει η ίδια η μειονότητα την θρησκεία της.
Το περιστατικό του κρατικού διορισμού δασκάλου της θρησκείας ή ιμάμη σε τζαμιά –όπως προβλέπει ο νόμος των 240 ιμάμηδων- είναι κάτι που καταπατά πλήρως κάθε έννοια δημοκρατίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θρησκευτικής ελευθερίας. Το πέρασμα σε χαρτί αυτού του νόμου σε ένα δημοκρατικό κράτος, είναι μεγάλο λάθος.
Στο μεταξύ με την έναρξη της νέα εκπαιδευτικής χρονιάς μας έρχονται ειδήσεις πως μειονοτικοί μαθητές υποχρεώνονται να εισέλθουν το μάθημα της ισλαμικής θρησκείας που διδάσκεται στα ελληνικά. Ίδιες πληροφορίες υπήρχαν και πέρσι. Μάλιστα σε κάποια σχολεία διευθυντές και καθηγητές έλεγαν σε γονείς που δεν θελαν να μπούνε τα παιδιά τους σε αυτά τα μαθήματα ¨Ας μπουν στο μάθημα να είναι στην τάξη και ας μην το παρακολουθούν, αν θέλουν ας παίξουν με τα κινητά τους¨. Αυτό μας δείχνει ότι γίνεται μια ανοιχτή και πολύπλευρη προσπάθεια για την ένταξη αυτού του μαθήματος στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Ένα άλλο θέμα είναι μια εξέλιξη των τελευταίων ημερών. Η κυβέρνηση αποφάσισε την σύσταση μιας επιτροπής σχετικά με τους μεντρεσέδες και τις θρησκευτικές υποθέσεις τους στην δυτική Θράκη. Τα μέλη της επιτροπής είναι οι κρατικά διορισμένοι μουφτήδες και οι επίσης διορισμένοι διευθυντές των μεντρεσέδων. Αναφέρεται πως η εν λόγω επιτροπή θα λειτουργεί συμβουλευτικά προς το υπουργείο σχετικά με θέματα σχετικά με την εκπαίδευση, τους εκπαιδευτικούς αλλά και θρησκευτικά θέματα των μεντρεσέδων. Λέγεται πως αυτή η επιτροπή στο μέλλον θα μπορέσει να παίξει ρόλο στην θεολογική σχολή που επιδιώκεται να ιδρυθεί στην Θεσσαλονίκη, αλλά και στο θέμα της εκλογής των μουφτήδων. Η σύσταση μιας τέτοιας επιτροπής, μια τέτοια προσπάθεια, πριν από την επίλυση του μουφτειακού θέματος στην δυτική Θράκη και πριν από την δημιουργία μιας αληθινά σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κράτος και στην μειονότητα, δύσκολο να πιστέψει κάποιος πως θα είναι επωφελής.
Τελευταίο παράδειγμα η ακύρωση του φορέα που θα έβγαζε δασκάλους τουρκικών για τα μειονοτικά δημοτικά. Αυτή την στιγμή δεν υπάρχει φορέας – στην θέση της ΕΠΑΘ που έκλεισε- που θα διαμορφώνει δασκάλους που θα διδάσκουν τουρκικά στα μειονοτικά δημοτικά. Για την ακρίβεια ακόμη δεν επισημοποιήθηκε το τμήμα που θα ανοίξει εντός πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Στην πραγματικότητα μπορούμε να αναφέρουμε ακόμη περισσότερα παραδείγματα. Στα τελευταία χρόνια είναι ορατή μια σχεδιασμένη αλλαγή πολιτικής του κράτους στα θέματα των δικαιωμάτων και ελευθεριών που καθορίζουν το νομικό στάτους της μειονότητας. Το αν αυτό θα επιταχυνθεί ή όχι στην επόμενη περίοδο είναι κάτι που συνδέεται με την στάση και την συμπεριφορά της μειονότητας….
Εφ. Γκιουντέμ 22/10/2014
Οζάν Αχμέτογλου