Εγγονός του Έλληνα ήρωα : Του Μεχμέτ το όνομα υπάρχει, γιατί να μην υπάρχει και του Νίκου ;
Ο δημοσιογράφος και φωτογράφος Νικόλαος Μαγγίνας, ένας από τους ανθρώπους που βρίσκεται πολύ κοντά στον πατριάρχη Βαρθολομαίο, λέει πως ο παππούς του ήταν μάρτυρας στο Τσανάκκαλε και κάνει έκκληση : ¨Μας πονάει το ότι δεν περιλαμβάνεται στην λίστα των μαρτύρων. Ζητάμε να επανέλθει το όνομα του εκεί¨
Επ΄ευκαιρία της Ημέρας Τιμής των Ηρώων και της Νίκης του Τσανάκκαλε της 18ης Μαρτίου, βγήκαν αυτή την εβδομάδα από την κρατική ηγεσία και από την κυβέρνηση μηνύματα περί ενότητας κι ομοψυχίας. Αλλά σε αυτά τα μηνύματα δεν περιλαμβάνονται oι Χριστιανοί και οι Εβραίοι.
Ο πρόεδρος Ερντογάν υπογράμμισε πως ¨Ήταν νίκη του Αχμέτ από την Ναμπλούς, του Σελαχαττίν από τον Μοσούλη, του Μουχάμεντ από το Σουδάν, του Αλή από την Τυνησία και του Μουράτ από την Βοσνία¨ και πως οι στρατιώτες αυτοί πήραν μέρος στον πόλεμο ¨ανεξαρτήτως περιοχής, καταγωγής, χρώματος και δόγματος¨. Παρόμοιο ήταν το μήνυμα του πρωθυπουργού Νταβούτογλου. Όταν ο Νταβούτογλου απευθυνόμενος σε εγγόνια πολεμιστών είπε ¨Τούρκοι, Κούρδοι, Αλεβίτες, σουνίτες, όποιοι κι αν είστε, εγγόνια αυτών που πολέμησαν στο Τσανάκκαλε δίπλα δίπλα¨, μίλησε και για τις περιοχές που ζούνε σήμερα τα εγγόνια αυτών που πολέμησαν στ Τσανάκκαλε, τίμησε τα Βαλκάνια, αλλά μίλησε μόνο για Κόσσοβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Αλβανία όπου ζούνε κυρίως μουσουλμάνοι.
Σε αυτό το μήνυμα όμως θα ήθελαν να περιλαμβάνονται και τα εγγόνια των πάνω από 100 ηρώων χριστιανών και εβραίων που πέθαναν στο Τσανάκκαλε. Ένας εξ αυτών και ο Νικόλαος Μαγγίνας-δημοσιογράφος και φωτογράφος, ένα από τα πιο κοντινά ονόματα στον πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Πότε μάθατε πως ο παππούς σας ήταν μάρτυρας του Τσανάκκαλε ;
Το γεγονός ότι ο παππούς μου ήταν μάρτυρας αποτέλεσε πηγή υπερηφάνειας για την οικογένειά μου. Aυτό ήταν κάτι που το άκουγα και στο σπίτι και στο σχολείο. Η μητέρα μου αφού υπηρέτησε για 10 χρόνια στο ορφανοτροφείο της Πριγκήπου ως δασκάλα και ως διευθύντρια αργότερα δίδαξε και στο σχολείο της Αγίας Tριάδας στο Ταξίμ όπου σπούδασα και εγώ. Όταν κατά τη διάρκεια της θητείας της σαν δασκάλας ερχόταν επιθεωρητής του έλεγε ¨εγώ είμαι παιδί μάρτυρα¨.
Ποιες είναι πληροφορίες σχετικά με το παρελθόν το παππού σας ;
Ο παππούς μου Νικόλαος Νικολαΐδης γεννήθηκε στο χωριό Σιγή έναν ελληνικό οικισμό της επαρχίας Τρίλιες στα Μουδανιά. Κι εκείνου του χωριού το όνομα το τουρκοποίησαν και το έκαναν Κουμγιακά. Ο παππούς μου στα νιάτα του πήγε στην Κωνσταντινούπολη. Στο Σίρκετζι υπήρχε ένα ξενοδοχείο. Ξέρετε εκεί τότε στο Şark Ekspresi ήταν η τελευταία στάση του Οριάντ Εξπρές και ήταν κέντρο έλξης.
Ακολούθως πάει στον πόλεμο
Μάλιστα. Η μητέρα μου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Στα 3 της χρόνια μένει ορφανή καθώς ο πατέρας της γίνεται μάρτυρας στον πόλεμο. Τον πατέρα της τον είδε μόνο μέσα από φωτογραφίες. Φυσικά αυτό ήταν μια μεγάλη έλλειψη. Παρά το φορτίο όμως που έφερε, πάντα περηφανευόταν για τον μάρτυρα-ήρωα πατέρα της. Και εγώ αισθάνομαι περηφάνια. Αισθάνομαι τιμή φέροντας την μνήμη του μάρτυρα παππού μου.
Εσείς ταυτόχρονα έχετε και το όνομα του παππού σας, έτσι δεν είναι ;
Ναι, είναι έθιμο στους Έλληνες να δίνουν στα παιδιά ονόματα προγόνων. Εμένα λοιπόν μου έδωσαν το όνομα του παππού μάρτυρα .
Σήμερα αν γυρίσετε στην μητέρα πατρίδα σας είστε Έλληνας πολίτης. Πως προχώρησε εκείνη η διαδικασία ;
Είχα πάει για εκπαίδευση στην Αθήνα. Έτος 1974. 10 χρόνια έμεινα εκεί. Μπερδεμένα χρόνια. Όταν δεν επέστρεψα για την θητεία μου, μου αφαιρέθηκε η υπηκοότητα. Μια περίοδος που λόγω της Επιχείρησης στην Κύπρο η ελληνική κοινότητα ήταν στα αγκάθια. Όταν έγινε η επιχείρηση βρισκόμουν στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου είχαν πάει από την Παρασκευή στο σπίτι μας στην Ταράμπια. Εγώ θα πήγαινα εκεί το Σάββατο. Όταν το Σάββατο άνοιξα το ράδιο έμαθα πως έγινε η επιχείρηση. Μετέδιδαν τις εξελίξεις από την Κύπρο.
Και μετά πήγατε Αθήνα
Ναι αλλά ούτως ή άλλως το σχέδιο μου ήταν να σπουδάσω στην Ελλάδα. Είχα σχεδιάσει μετά από την αποφοίτηση μου από το Ζωγράφειο να σπουδάσω εκεί.
Μπερδεμένα για την Τουρκία χρόνια
Ναι. Υπήρξαμε μάρτυρες σε εκείνα σκαμπανεβάσματα. Και καθώς το σπίτι μας ήταν στο Ταξίμ βλέπαμε αυτά που γινόταν. Για παράδειγμα στο Ταξίμ έβαζαν βόμβες μέσα σε κουτιά κάτω από αυτοκίνητα. Μέχρι να τα εντοπίσει η αστυνομία εγώ φωτογράφιζα. Ήταν από τις πρώτες φωτογραφικές δοκιμές μου. Και το συνέχισα αυτό στην Ελλάδα.
Ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου είχε δηλώσει ¨Πάτε στην Πρίστινα, στα Σκόπια, στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, βλέπετε εκεί ανθρώπους που θα σας πουν πως «Ο παππούς μου πολέμησε στο Τσανάκκαλε». Πάτε στο Ιράκ, στην Βαγδάτη στο Κιρκούκ και στην Μοσούλη¨. Κι όμως, στην Ελλάδα δεν υπάρχουν εγγόνια μαρτύρων ; Μάλιστα το αγόρι του αδερφού της μητέρας μου φέρει το όνομα του παππού μου. Ο αδερφός της μητέρας μου αποφοίτησε από ελληνικό λύκειο στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Μετά πήγε στην Ελλάδα. Τελείωσε ιατρική ιατρική κι έγινε οδοντίατρος. Παντρεύτηκε. Σήμερα το παιδί του ζει στην Αλεξανδρούπολη. Και εκείνος φέρει το όνομα το παππού μας. Νικόλας Νικολαϊδης. Τώρα φέροντας το όνομα του παππού του βλέπει την θάλασσα στην οποία έπεσε ο παππούς του.
Μπορέσατε να ακολουθήσετε τα ίχνη του παππού σας ;
Όχι. Υπάρχει ένα έγγραφο στα οθωμανικά που δόθηκε στην γιαγιά μου. Αποτελείται από μερικές σελίδες. Εάν το βρω θα ακολουθήσω τα ίχνη του. Αλλά είναι πικρό πως εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να το κυνηγάμε αυτό. Κι όμως ο παππούς μου έγινε μάρτυρας για αυτά τα χώματα. Και ενώ φέρουμε τον πόνο για τον μάρτυρα, δεν μας αναγνωρίζεται και η ύπαρξη μας στον πόλεμο αποκρύβεται. Στις λίστες των μαρτύρων το όνομα μας δεν υπάρχει. Την ώρα που υπάρχει το όνομα του Μεχμέτ, γιατί να μην υπάρχει αυτό του Νίκου ;
Βλέποντας τις λίστες τι αισθάνεστε ;
Μας πονάει φυσικά. Αυτό που αναρωτιέμαι είναι το πότε θα τελειώσει αυτή η νοοτροπία ; Αυτού του τύπου οι διακρίσεις δεν είναι καινούριες. Όταν ήμουν παιδί με λέγανε ¨γκιαούρη¨. Εγώ γεννήθηκα στο Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, και είμαι παιδί του Πέρα, δηλαδή του Μπέιογλου. Πάντοτε το αισθανόμαστε αυτό.
Ο χαρακτηρισμός ¨μη μουσουλμάνος¨ τι εκφράζει για εσάς ;
Είμαι ξεκάθαρα ενάντιος σε αυτή τη ρήση. Πρόκειται για μια λέξη-διάκριση. Γιατί να αναγνωριζόμαστε με βάση τους μουσουλμάνους, γιατί να φέρουμε μια ταυτότητα με βάση αυτούς ; Αντ΄αυτού ας μιλάνε για Έλληνες.
Απέναντι σε αυτή την κριτική όμως, υπενθυμίζεται πως η μεγαλύτερη στήριξη στις μειονοτικές κοινότητες, παρασχέθηκε στις περιόδους εξουσίας του ΑΚΡ.
Ναι είναι αληθές πως έγιναν καλές κινήσεις. Την τελευταία περίοδο έγιναν βελτιώσεις. Αλλά είναι τόσο πολλά τα πολύ θεμελιώδη προβλήματα μας που δεν επιλύονται, που αισθανόμαστε πως αυτές οι καλές κινήσεις γίνονται απρόθυμα.
Εφ. Ραντικάλ 22/3/2015