Η Σμύρνη θυμάται: H γιορτή για τα ελευθέρια και τα λάφυρα της Σμύρνης
Κάθε 9 Σεπτέμβρη γιορτάζονται τα ¨Ελευθέρια της Σμύρνης¨. Το να γιορτάζεται η επέτειος της πυρκαγιάς που έκανε στάχτη μια πόλη, αρμόζει μόνο σε μυαλά τυφλωμένα από την ¨επαναστατική ιστορία¨. Στην πραγματικότητα η 9/9/1922 είναι η μέρα που έφτασε στον στόχο της η εντολή που είχε δώσει η οργάνωση Ένωση και Πρόοδος στον (μετέπειτα 3ο πρόεδρο της Δημοκρατίας) Τζελάλ Μπαγιάρ ¨Να σωθεί η οικονομία από τα χέρια των Χριστιανών και να τουρκέψει η γκιαούρικη Σμύρνη¨.
Τα άτομα που τους αρέσει να δείχνουν την είσοδο του ¨σωτήριου ιππικού¨ στη Σμύρνη και να λένε ¨οι Χριστιανοί και οι Αρμένιοι έβαλαν την φωτιά¨, δεν αναφέρουν τίποτα για την ¨λεηλασία¨ της Σμύρνης.
Τα πρακτικά της απόρρητης συνεδρίασης της ¨ιδρυτικής εθνοσυνέλευσης¨ που ανοίχτηκαν με ¨εθνική άνεση¨ καθώς ήταν σε παλιά γλώσσα και γραφή, αποδεικνύουν πως οι άνθρωποι του Ένωση και Πρόοδος έφτασαν σε αυτό τον στόχο, σώζοντας την Σμύρνη στις 9/9/1922.
Τα γεγονότα που συνέβησαν στη Σμύρνη, πριν ακόμα ξεκινήσει η πυρκαγιά στις 11 Σεπτεμβρίου, ανακοινώθηκαν στην ημερήσια διάταξη της Βουλής αλλά προσπεράστηκαν.
Εντέλει, δυόμιση μήνες μετά την ¨Απελευθέρωση¨, στις 25 Νοεμβρίου ημέρα Σάββατο ήρθε από τη Σμύρνη μια επιστολή με θέμα ¨Η απάτη που έγινε με την περιουσία\αγαθά που εγκαταλείφτηκαν στα μέρη που απελευθερώθηκαν¨ και ένα τηλεγράφημα με θέμα ¨Η κατάσταση που επικρατεί στις περιοχές που απελευθερώθηκαν¨. Αυτά αφού διαβάστηκαν έγινε και μια συζήτηση.
Το τηλεγράφημα ξεκινούσε λέγοντας ¨Τα αγαθά που σφράγισε η κυβέρνηση, είτε τα πήραν είτε τα αφαίρεσαν, πάντως πάνε όλα χαμένα¨ και συνεχίζει με καταγγελίες όπως ¨Για τα αγαθά που λεηλατήθηκαν οι άρπαγες δίνοντας τριακόσιες, πεντακόσιες λίρες στον πρόεδρο και τα μέλη της Επιτροπής Εγκαταλειμμένων Περιουσιών, τα βρήκαν μαζί τους και έτσι κράτησαν τις περιουσίες που είχαν πάρει…»
Τα χρηματοκιβώτια που πυροδοτήθηκαν
Ο Σαλίχ Εφέντι ( βουλευτής στο Ερζουρούμ) , που ήταν από τους πρώτους που πήραν τον λόγο, συνοψίζει την κατάσταση της Σμύρνης με την φράση ¨Όλα λεηλατήθηκαν,το θέμα έχει λήξει¨.
Ο Μπεσίμ Αταλάι (Κιουτάχεια) απαντώντας σ΄αυτούς που προτείνουν αυτές οι συζητήσεις να γίνουν σε μυστική συνεδρίαση, είπε :¨ Φίλοι μου,σήμερα όλα τα μέρη από την Μαύρη θάλασσα μέχρι τη Μεσόγειο ληστεύθηκαν…Αυτό πρέπει να το συζητάμε δημόσια για να το ακούσει ο λαός.Δεν είναι σωστό να κρύβουμε τις ληστείες όπως έκανε η παλιά κυβέρνηση¨…και συνεχίζει καταγγέλλοντας τις ληστείες με την φράση ¨Πάτε και δείτε σήμερα ποιοι μένουν στα σπίτια; Πάτε και δείτε το πώς χαρίστηκαν σε φίλους και γνωστούς ! Σε μερικά σφραγισμένα προϊόντα, κάποια ανεύθυνα χέρια σπάσανε τη σφραγίδα, λέγοντας ότι δήθεν σήμερα έχει ανάγκη ο στρατός.Από εκεί πολλά αγαθά πάρθηκαν και κλάπηκαν φίλοι μου¨.
Ο Υπουργός Οικονομικών Χασάν Φεχμί (Αργυρούπολη) στο τέλος της μακράς του ομιλίας είπε λόγια λες και εννοούσε ¨Μην στεναχωριέστε γι΄αυτά που κλέβονται¨
-Κύριοι ,η Σμύρνη κάηκε…Ακόμα δεν τελείωσε ούτε η περιουσία που είναι θαμμένη στο μέρος της πυρκαγιάς ούτε οι κάσες που βγάζουμε κάτω από τα ερείπια…Οι άλλες κάσες μεταφέρθηκαν σε αμπάρες.Αλλά στα μέρη που λόγω της πυρκαγιάς έχουν γίνει οικόπεδα έχουν πεταχτεί κάσες που καταστράφηκαν από εκρηκτικές ύλες.
Μια σφαλιάρα ήρθε και από τον Ιμπραήμ Μπέι ( Μάρντιν) :
-Κύριε,ακούμε ότι στις λεηλασίες της Σμύρνης συμμετείχαν πολλοί αξιωματικοί και διοικητές του στρατού. Συνέβη αυτό ; Επίσης λέγεται πως ο διοικητής του Στρατού πήρε όλα τα μετρητά και τα πράγματα και πολλά από αυτά τα μοίρασε. Είναι αυτό αληθές ; Πόσα ήταν τα μετρητά; Λέγεται πως μετά φίλοι μας βουλευτές μπήκαν στα επιπλωμένα σπίτια και μέχρι τώρα χρησιμοποιούν αυτά τα σπίτια. Είναι αυτό αληθές ;
Στην ιστορία που επί πολλά χρόνια περιγράφεται πως ¨στρατιωτικοί και πολίτες έσωσαν την πατρίδα¨, υπάρχει μια ¨σωτηρία¨, αλλά αυτή σχετίζεται περισσότερο με τις “¨τσέπες¨.
Ο Υπουργός Οικονομικών προσπαθεί να κατευνάσει το χάος λέγοντας :
-Όπως ξέρετε καθώς ο στρατός προέλαυνε από το Ουσάκ προς το Αλάσεχίρ, εμείς στείλαμε μια τριμελή Επιτροπή Λαφύρων και Πολέμου. Αυτοί άρχισαν να καταγράφουν σε τρεις τομείς τα λάφυρα. Αλλά τα λάφυρα ήταν τόσα πολλά που περιορίστηκε μόνο στον εντοπισμό και στην καταγραφή… Δηλαδή η διαδικασία ξεκίνησε και αυτά που περνούσαν στα χέρια μας αποθηκεύονταν, αλλά κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων δεν κρατήθηκαν πρακτικά και δεν ήρθε πληροφορία σχετικά με το τι θα γίνουν τα λάφυρα.¨
Όλοι οι Χριστιανοί της Σμύρνης, ακόμα και τα μωρά είναι προδότες, εχθροί και τα οι περιουσίες τους είναι θρησκευτικά νόμιμα ¨λάφυρα¨, έτσι ;! Μα τι σόι σκέψη είναι αυτή; Λες και πήγανε για εκστρατεία στο Αιγαίο, λες και κατακτήθηκε η Σμύρνη!
Οι χριστιανοί της Σμύρνης είναι πολίτες με ίσα δικαιώματα με τους μουσουλμάνους. Το να ¨κλέβεις¨ και να τους διώχνεις από την πατρίδα τους δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ¨απελευθέρωση¨ . Ανατρέξτε στη δημοσίευση του στρατιωτικού νόμου της εποχής εκείνης, όπου όλα είναι ολοφάνερα: “Οι Ρωμιοί(Χριστιανοί) και οι Αρμένιοι που στα χέρια τους πιάνουν όπλα…Όσοι είναι από δεκαοχτώ έως σαράντα πέντε χρονών θα τεθούν σε αιχμαλωσία. Η απόφαση που επιτρέπει αυτούς που είναι εκτός των ηλικιών 18-45, από οικογένειες Αρμένικες ή Χριστιανικές της Σμύρνης ή άλλης περιοχής της πατρίδας να μετακινηθούν (να φύγουν) εκτός Τουρκίας ισχύει μέχρι το βράδυ της 30 Σεπτεμβρίου του 1922.¨
ΕΙΝΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΕΠΙΤΡΕΠΤΕΣ ΟΙ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ;
H κλοπή νομικά θεωρείται έγκλημα και για τη θρησκεία είναι αμαρτία. Όποια και αν είναι η πίστη του θύματος της κλοπής, ο κλέφτης είναι ένοχος, είναι αμαρτωλός. Μάλιστα ¨Καθώς η θρησκευτική νομιμοποίηση θα είναι πιο δύσκολη, η ευθύνη για τον βιασμό μη μουσουλμάνου ατόμου είναι πιο μεγάλη¨ ( Γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων) .
Ο τελευταίος λόγος ανήκει στον Ρεσάτ Μπέι (Σαρουχάν) : (Σχετικά με αυτό που έγινε στη Σμύρνη) : “Η κλοπή δεν είναι κρυφή πια, η διαφθορά είναι ολοφάνερη.Αυτά είναι τόσα πολλά που αδυνατώ να τα ανακοινώσω. .. Η διαφθορά είναι εξαιρετική. Τεράστια ποσά και εθνικές περιουσίες τα οποία θα μπορούσαν για χρόνια να εντάσσονται στον προϋπολογισμό μας, σπαταλούνται… Εκεί στον Υπουργό Οικονομικών έχει διατεθεί ένα σπίτι. Αυτό το σπίτι έχει καταληφθεί με το ζόρι από τον Σεραφεττίν Μπέι που είναι ακόλουθος του Καζίμ Πασά. Οι συμμορίες που με ένοπλες στολές είναι υπό τις εντολές του αρχιστρατηγείου, δεν ακούνε τίποτα…”
¨Οι απόψεις των ισλαμιστών-συντηρητικών και των κοσμικών-μοντέρνων για την 9/9/1922 ανήκουν στην ίδια επαναστατική ιστορία. Η μόνη διαφορά είναι πως ο ένας το βλέπει ως ¨Πόλεμο της Ανεξαρτησίας¨ ενώ ο άλλος ως ¨Επανάσταση¨. Και οι δύο δεν βλέπουν τις λεηλασίες. Για όσο δεν εμφανίζονται οι λεηλασίες που έγιναν στην ίδρυση αλλά και στην απελευθέρωση και για όσο δεν λέγεται το ¨Ποτέ ξανά¨ πολύ δύσκολα θα υπάρξει δίκιο και δικαιοσύνη σε αυτά τα χώματα.
Εφ. Ταράφ 9/9/2015
Σχ : Δεν υπάρχει λάθος στην ημερομηνία. Το άρθρο αυτό το αποδελτιώσαμε πριν από 1 χρόνο. Και τώρα πια δεν υπάρχει στην ιστοσελίδα της Ταράφ, διότι απλά πλέον δεν υπάρχει εφημερίδα Ταράφ ! Το δημοσιεύουμε και στα τουρκικά διότι ξέρουμε πως έχουμε και Τούρκους αναγνώστες !
İzmir hatırlıyor: İzmir’in kurtuluş ve ganimet bayramı
Her 9 Eylül’de “İzmir’in Kurtuluşu” kutlanır. Bir şehrin yanıp kül oluşunun yıldönümlerini kutlamak, ancak “inkılâp tarihi” ile körleştirilmiş akıllara yakışır. Aslında 9 Eylül 1922, İttihat Terakki’nin, ileride üçüncü cumhurbaşkanı olacak Celâl Bayar’a verdiği “ekonomiyi Hıristiyanların elinden kurtarmak, Gâvur İzmir’i Türkleştirmek” hedefine ulaştığı gündür. İzmir’e “kurtarıcı süvariler”in girişini göstermeyi, bir de “Rumlar ve Ermeniler yaktı” demeyi sevenler, İzmir’in “yağma” edilmesinden söz etmezler. Eski yazı ve eski dilde olduğu için “milli gönül rahatlığı” ile açılan “kurucu meclis”in gizli oturum tutanakları(*), İttihatçıların bu hedefe 9 Eylül 1922’de İzmir’i kurtararak ulaştıklarını belgeler.
İzmir’de olanlar, daha yangın başlamadan, 11 Eylül günü Meclis gündemine gelir, ama geçiştirilir. Nihayet “Kurtuluş”un üstünden iki buçuk ay geçtikten sonra, 25 Kasım Cumartesi günlü Meclis oturumunda İzmir’den gelen, “Kurtarılmış yerlerdeki terkedilmiş mallar üzerinde yapılan yolsuzluk” hakkında bir mektup ve ardından “kurtarılmış yerlerin durumu” hakkında bir telgraf okunur ve kendiliğinden bir tartışma gelişir.
“Hükümetin mühür altına aldığı veya elinden alarak topladığı mallar tümüyle boşa gitmektedir” diye başlar ve devam eder: “Yağma edilen mallar için yağmacılar üçer, beşer yüz lira vererek Emvali Metruke (Terkedilmiş Mallar) Komisyonu başkan ve komisyon üyeleriyle uzlaşıp ellerindeki malları serbest olarak çıkarmakta…” diye şikâyetler yer alır telgrafta.
PATLATILAN PARA KASALARI
İlk söz alanlardan Salih Efendi (Erzurum milletvekili) tek cümlede özetler İzmir’in hâlini:
–Her şey yağma edilmiş, mesele bitmiştir.
Bu görüşmeleri gizli oturumda yapalım diyenlere Besim Atalay (Kütahya) cevap verir:
–Arkadaşlar, bugün Karadeniz’den Akdeniz’e kadar bütün memleket soyulmuştur… Bunu açık görüşmeli. Halka duyurmalıyız. Eski hükümetin yaptığı gibi hırsızlığı biz de saklarsak doğru olmaz” der ve devamında:
–Gidin, görün, bugün evlerde kimler oturuyor?.. Nasıl yârân ve ahbaplara peşkeş çekildi gidin, görün!.. Mühür altında bırakılan malların bir kısmı da sorumsuz ellerle, güya bugün askeriyenin ihtiyacı var diyerek mühürleri kırıldı. Oradan birçok mallar alındı, aşırıldı arkadaşlar…” diye “soygun”u ihbar eder.
Maliye Bakanı Hasan Fehmi (Gümüşhane) uzun konuşmasının sonlarında “çalınanlar için üzülmeyin” dercesine sözler eder:
–Efendim, İzmir yandı… Yangın yerlerinde gömülü olan servet, hâlâ enkaz altından çıkarılan kasaların sonu gelmemiştir… Diğer kasalar tamamıyla ambarlara kaldırılmıştır. Fakat yangında arsa haline gelen yerlerde tahrip müfrezeleri tarafından atılmış (patlatılmış) kasalar mevcuttur.
–Efendim, bu kadar parayı kim çaldı?
Salih Efendi’nin (Erzurum) bu sorusu şamar gibidir.
ORDUYA KUMPAS GİBİ
Bir şamar da İbrahim Bey (Mardin) indirir:
–Efendim, işitiyoruz ki, İzmir’in yağmasına bir çok subay, ordu kumandanları katılmıştır. Bu olmuş mudur? Sonra Birinci Ordu Kumandanı bütün nakit para ve eşyayı almış, birçoklarını da dağıtmıştır. Bu doğru mudur? O paralar ne miktardadır? Sonra birçok mebus arkadaşlarımız mobilyasıyla beraber evlere girmiş ve şimdiye kadar o evleri kullanıyorlar, bu da doğru mudur?
Yıllardır millete anlatılan “Asker- sivil aydın zümre memleketi kurtardı” hikâyesinde gerçekten bir “kurtuluş” vardır ama, bu daha çok “cep”ler ile ilgili gibidir.
Maliye Bakanı ortalığı yatıştırmak ister:
–Bildiğiniz gibi ordu Uşak’tan Alaşehir’e doğru ilerlerken biz, üç tane Ganimet-i Harbiye Komisyonu gönderdik. Bunlar, üç kol üzerinden ganimeti yazmaya başladılar. Fakat ganimet o kadar çoktu ki, bu yalnız tespit ve yazma ile kaldı… Yani işlem başlamıştır, ele geçenler kaydediliyor; fakat arada bir harekât sırasında hiçbir tutanak yapılmamış, haber veya bilgi alınmamış ganimetler kalırsa kalabilir.
Bütün İzmir Hıristiyanları, kundaktaki bebekler bile “hain”dir, “düşman”dır ve dahi malları “ganimet”tir ve “helâl”dir, öyle mi?! Bu nasıl bir anlayış? Sanki “Ege Seferi”ne çıkılmış, sanki İzmir “fethedilmiş”!
İzmirli Hıristiyanlar Müslümanlar ile eşit haklı yurttaştır. Bu yurttaşların tümünü hem “soymak”, hem de yurtlarından kovmak “kurtuluş” olarak nitelendirilemez. Gün aşırı yayınlanan sıkıyönetim bildirisine bakın, her şey apaçık: “Rum ve Ermenilerin eli silah tutanlarının… On sekiz yaşından kırk beş yaşına kadar olanlar esir garnizonlarında bulundurulacaktır. 18-45 Yaşının dışında kalan gerek İzmirli ve gerekse memleket içlerinden gelmiş olan Rum ve Ermeni ailelerinin Türkiye haricine gitmeleri hakkındaki izin 30 Eylül 1922 akşamına kadar geçerlidir.”(**)
HIRİSTİYAN’IN MALI HELÂL Mİ
Hırsızlık hukuken suçtur, dinen haramdır. Soyulanın inancı ne olursa olsun, soyan suçludur, günahkârdır. Hattâ “Helalleşmek daha zor olacağı için, gayr-ı müslimin hakkına tecavüzün sorumluluğu daha da önemlidir.”(***)
Son söz Reşat Bey’in (Saruhan) olsun: [İzmir’de yapılan] “Hırsızlık gizli değildir, yolsuzluklar meydandadır. Bunlar açıklayamayacağım derecede çoktur… Yolsuzluklar olağanüstüdür. Senelerce bütçemize konulabilecek yüksek miktarda parayı sağlamaya yetecek millet malı heder oluyor… Maliye Bakanı Beyefendiye orada tahsis edilmiş bir ev vardı. Bu ev Kâzım Paşa Hazretlerinin yaverleri Şerafettin Bey tarafından zorla işgal edilmiştir.. Başkumandanlık emrinde silahlı kıyafetle bulunan çeteler hiç bir şey dinlemiyorlar… ”
“İslâmcı- muhafazakâr” ile “laikçi-modern”in 9 Eylül 1922’ye bakışı aynı “inkılâp tarihi” gözlüğüyledir. Tek farkla: “Kurtuluş Savaşı”, diğeri “İstiklâl Harbi” şaşılığıyla bakar. İkisi de yağmayı, soymayı görmez, “şehit” edebiyatı yapar. Kurtuluş ve kuruluşunda olan “yağmacılık” görülmediği ve “bir daha asla!” denilmediği sürece, hak ve adalet bu topraklara zor gelir, zor barınır.
(*) TBMM Gizli Oturum Tutanakları 11.9.1922; 29 Kasım 1922; 25 Kasım 1922; 7 Aralık 1922
(**) 19 Eylül 22 tarihli Ahenk Gazetesi.
(***) https://sites.google.com/ diyanetin213soruyaverdiğicevaplar-2, cevap no 166