Κηδεύτηκαν μετά από 47 χρόνια, τα ιερά οστά των μέχρι πρότινος αγνοούμενων στρατιωτών που αντιστάθηκαν στην εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974, Στέλιου Πασιά και Κώστα Παπαπολυδώρου. Ο Στέλιος Πασιάς κατατάχθηκε στο 306ο Τάγμα Πεζικού και αγνοούνταν από την 22α Ιουλίου 1974. Τα οστά του εντοπίστηκαν στην περιοχή του χωριού Τέμπλος. Ο Κώστας Παπαπολυδώρου υπηρετούσε στο 211ο τάγμα πεζικού και τα ίχνη του χάθηκαν την 23η Ιουλίου 1974. Τα οστά του βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο ο οποίος εντοπίστηκε κοντά στις τουρκικές φυλακές στην περιοχή του Τράχωνα. Στον ίδιο τάφο εντοπίστηκαν και τα οστά άλλων 15 στρατιωτών , ενώ σε άλλο κοντινό ομαδικό τάφο εντοπίστηκαν τα οστά 20 ακόμα συμπατριωτών μας.
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΑΣ Oi αγαπητοί φίλοι τιμούν πάντα τους εθνομάρτυρες της Ελληνικής Κύπρου. Σχετικά με το πιο πάνω άρθρο – αφιέρωμα θα ήθελα να προσθέσω σχετικές πληροφορίες τις οποίες συνέλλεξα ως είχα ηθική υποχρέωση, που αφορούν και την άνανδρη εκτέλεση άλλων εθνοφρουρών μας, αφού στην ίδια περιοχή αντιστάθηκε ( ΤΚ χωριό Αγυια) και ο αδελφός μου ήρωας μαζί με άλλους 12 συμπολεμιστές του, οι οποίοι πολιορκήθηκαν από τα ίδια τανκς και εκατοντάδες γιουρούκκηδες ….που ισοπέδωσαν τα φυλάκια αντίστασης τους. Ημιθανείς όσοι επέζησαν συνελήφθησαν, βασανίσθηκαν επί διήμερο και αφού τους περιέλουσαν με βενζίνη όταν εκαίγοντο τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ…
Η αλήθεια είναι χειρότερη. Η αρχική εκδοχή ήταν ότι, ο εικονιζόμενος τούρκος αξιωματικός Ερσέν Καγιάν, που προσφέρει το τελευταίο τσιγάρο στον εθνομάρτυρα Γιάννη Παπαγιάννη ήταν ο ίδιος που εκτέλεσε και τους αιχμαλώτους …. Όχι, ο Καγιάν διοικητής της ίλης ΜΕΡΙΤ ναι μεν ήταν και ο ίδιος εγκληματίας, αφού έδωσε εντολή ακόμη και με τις ερπύστριες να πατούν εθνοφρουρούς και αμάχους, παρ όλα αυτά μετά την σύλληψη των εθνοφρουρών επειδή υπήρχαν δημοσιογράφοι και ενώπιον τους έπαιξε το θέατρο του …. μη θέλοντας να εμφανιστεί ως εκτελεστής, παρέδωσε τα παιδιά ( Γνωρίζοντα ότι θα εκτελεσθούν) αυτά σε τούρκους ατάκτους εξτρεμιστές της ΤΜΤ οι οποίοι ακολουθούσαν τον τουρκικό στρατό ως αρπακτικά- βρυκόλακες και “εκκαθάριζαν’ αιχμαλώτους …. Αυτή η ομάδα δολοφόνων είχε αρχηγό ένα αιμοσταγές χτήνος τον Yenagrali Turgut συγγενή του Ντεκτάς, ο οποίος μέχρι σήμερα στην ηλικία των 85 χρόνων υπερηφανεύεται για τα εγκλήματα του . Αυτονόητο λοιπόν το συμπέρασμα … Οι τούρκοι εισβολείς όσους δεν προλάβαινα να δολοφονήσουν τους παρέδιδαν στους εγκληματίες της ΤΜΤ, οι οποίοι μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια, εκτελούσαν τους εθνοφρουρούς αλλά και αμάχους …. αφού τους καταλήστευαν ….. Διαβάστε αποκαλυπτικό δημοσίευμα ΣΕ ΠΗΓΑΔΙ ΕΡΡΙΞΑΝ ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ. olympia gr 11/2/21. Στην φώτο σto σχετικό αποκαλυπτικό άρθρο, διακρίνονται οι αιχμάλωτοι λίγο πριν τον βασανισμό και εκτέλεση τους ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΚΟΡΕΛΛΗΣ, ΠΑΝΙΚΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΥ. ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ. ΕΓΩ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΙΔΟΜΑΙ – ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΑΣ olympia.gr 23/4/19. ΜΠΟΪΚΟΤΑΖ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ olympia.gr 28/4/2020
Η σφαγή της Μαράθας, του Σανταλάρη και της Αλόας αναφέρεται στην εκτέλεση Τουρκοκυπρίων από Ελληνοκύπριους, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 14 Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Τουρκικής Εισβολής στην Κύπρο, στα χωριά Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόδα.[1][2][3][4] Συνολικά, 126[5] άτομα σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της σφαγής, ενώ είχαν προηγηθεί καθημερινοί βιασμοί γυναικών και κοριτσιών. Ειδικότερα, ήταν 89 (ή 84) κάτοικοι από την Μαράθα και το Σανταλάρη και 37 από το χωριό Αλόα[6] Ο ΟΗΕ έχει χαρακτηρίσει τη σφαγή ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.[7]
Το ιστορικό της σφαγής Η Μαράθα, ο Σανταλάρης και η Αλόα ήταν τρία μικρά αμιγώς τουρκοκυπριακά χωριά, βόρεια της Αμμοχώστου, με πληθυσμό (1973) 124, 100 και 46 κατοίκων αντίστοιχα,[8][9][10] δίπλα από το ελληνοκυπριακό χωριό Περιστερωνοπηγή.[11].
Tον Ιούλιο του 1974, μετά την πρώτη τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όλοι οι άνδρες μάχιμης ηλικίας συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου από άντρες της ΕΟΚΑ Β’ σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων αρχικά στην Αμμόχωστο (περιοχή Καράολος) και από εκεί, έπειτα στη Λεμεσό (στο στάδιο ΓΣΟ).[12] Έπειτα από την απομάκρυνση των ανδρών, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν από την δημοσιογράφο Σεβγκιούλ Ουλουντάγ[13], άντρες της ΕΟΚΑ Β’ μάζεψαν τα γυναικόπαιδα στο ελληνικό σχολείο της Περιστερωνοπηγής. Αναφέρονται καθημερινοί βιασμοί κοριτσιών, γυναικών και αγοριών από τις 21 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου.[14] Ο δημοσιογράφος Ανδρέας Παράσχος αναφέρει πως οι δράστες κόμπαζαν στον καφενέ του χωριού, και καλούσαν συγχωριανούς να συνευρευθούν με Τουρκοκύπριες, ενώ αργότερα βίασαν και παιδιά.[15]
Στις 14 Αυγούστου, οι δράστες έκλεψαν αιγοπρόβατα από τη Μαράθα, προκειμένου να γιορτάσουν τον Δεκαπενταύγουστο. Όμως την ίδια ημέρα ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και οι δράστες αποφάσισαν να μην αφήσουν μάρτυρες, εκτελώντας όλο τον πληθυσμό που βρισκόταν τότε στα χωριά.[13][16][17] Στη Μαράθα και τον Σανταλάρη θανατώθηκαν 84-89 άτομα τα οποία είχαν πρώτα δέσει. Στη συνέχεια τα έκαψαν τα έθαψαν, με εκσκαφέα, σε σκουπιδότοπο, προσπαθώντας να εξαφανίσουν τα ίχνη.[18] Ο ιμάμης της Μαράθας αργότερα δήλωσε ότι υπήρχαν 90 κάτοικοι στο χωριό πριν την σφαγή, και πως απέμειναν μόνο έξι.[19] Στους νεκρούς συμπεριλαμβάνονταν ηλικιωμένοι άνθρωποι και παιδιά.[20] Στην Αλόα, μόλις τρία άτομα απέμειναν μετά τη σφαγή.
Η ανεύρεση και η εκταφή Η πρώτη προσπάθεια για ανεύρεση των θυμάτων έγινε από τον τουρκικό στρατό όταν κατέλαβε το χωριό, ωστόσο απέβη άκαρπη.[21] Τυχαία, την 1η Σεπτεμβρίου, ένα παιδί, καθώς έψαχνε στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, είδε ένα ανθρώπινο μέλος να προβάλλει από τα σκουπίδια και έτσι ανακαλύφθηκε ο ομαδικός τάφος.[22]
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, έγινε η εκταφή των νεκρών από τον τουρκικό στρατό και τον ΟΗΕ (το σουηδικό απόσπασμα}.[23] Αναγνωρίστηκαν δύο μητέρες να κρατούν στα χέρια τους τα μωρά τους. Το Assosiated Press χαρακτήρισε τα πτώματα «τόσο κακοποιημένα και αποσυντεθειμένα ώστε κομματιάζονταν όταν οι στρατιώτες τους έβγαζαν από τον σκυβαλότοπο με φτυάρια».[19] Ο Κιαμίλ Μερίτς, κάτοικος της Μάραθας, δήλωσε ότι στον τάφο βρέθηκε η γυναίκα του «να κρατά το μικρότερο παιδί μας, 18 μηνών, και το μωρό μου είχε σαράντα σφαίρες στο σώμα του».[24]
Αντιδράσεις Η σφαγή χαρακτηρίστηκε ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τον ΟΗΕ ενώ το γεγονός δημοσιεύθηκε και καταγράφηκε από διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι εφημερίδες The Guardian και The Times[25].
Η «ιστορία του μενταγιόν» Κατά τη διάρκεια των εκταφών στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, η τουρκική πλευρά ζήτησε από τα Ηνωμένα Έθνη να να οργανωθεί δημοσιογραφική αποστολή με τη συμμετοχή διεθνών τηλεοπτικών συνεργείων και ανταποκριτών ξένων εφημερίδων κατά την 1η Σεπτεμβρίου 1974, έτσι ώστε να καταγραφεί «το έγκλημα της δολοφονίας Τουρκοκύπριων αμάχων».Σε αυτή την αποστολή συμμετείχαν και Έλληνες (Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι) δημοσιογράφοι. Ένας εκ των Ελλήνων δημοσιογράφων, απέθεσε μενταγιόν σε κάποιο πτώμα νεαρής γυναίκας και φωτορεπόρτερ αποτύπωσε τη σκηνή. Η πλαστή αυτή φωτογραφία οδήγησε τις ελληνοκυπριακές εφημερίδες στο να αναπαράγουν την είδηση πως υπήρχε και Ελληνίδα ανάμεσα στους νεκρούς, με χαρακτηριστικούς τίτλους όπως «Εις Έλληνας ανήκουν μάλλον τα πτώματα τάφου εις Μάραθαν», «Τουλάχιστον μία Ελληνίς μεταξύ των νεκρών της Μαράθα» και «Προπαγανδιστικός θόρυβος των Τούρκων περί την ανεύρεσιν ομαδικού τάφου», με την εφημερίδα Μάχη, του Νίκου Σαμψών, να κάνει λόγο πως «ο θόρυβος τον οποίον δημιουργούν και πάλι οι Τούρκοι διά τον ομαδικόν τάφον Αμμοχώστου πίπτει εκ νέου εις το κενόν και καθίστανται οι ίδιοι κατήγοροι διά τα φρικτά εγκλήματα των εις βάρος των Ελλήνων». Τον ισχυρισμό ότι υπήρχαν και Έλληνες θύματα σε αυτή την θηριωδία πρόβαλε επίσημα και η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου της, στις 2 Σεπτεμβρίου 1974. Με την παρέλευση του χρόνου, ο ισχυρισμός για Έλληνες θύματα στην σφαγή δεν έπειθε και δημοσιογράφος του ΡΙΚ ο οποίος συμμετείχε στην αποστολή ανέφερε πως «ίσως να ήταν μία επιπόλαιη ενέργεια της στιγμής, που επέφερε αρνητικό αποτέλεσμα».[26]
Ατιμωρησία των δραστών Στις 14 Αυγούστου 2009, η τουρκοκυπριακή εφημερίδα Volkan δημοσίευσε ονόματα 15 Ελληνοκυπρίων, κατοίκων των χωριών Περιστερώνας και Πηγή, τους οποίους κατονόμασε ως δράστες της σφαγής,[14] πράγμα που οδήγησε τον τότε γενικό εισαγγελέα Πέτρο Κληρίδη να ζητήσει τον εντοπισμό των 15 Ελληνοκυπρίων από την αστυνομία. Μέχρι το 2010, λήφθηκαν καταθέσεις από 12 υπόπτους από τους 15 που είχε κατονομάσει η «Volkan», καθώς και από άλλα πρόσωπα. Ο φάκελος επιστράφηκε στον Γενικό Εισαγγελέα το καλοκαίρι του 2010, για να τον επιστρέψει εκείνος πάλι στην Αστυνομία, με νέες οδηγίες. Το 2011 και 2012 δεν έγινε κάτι συγκεκριμένο, ενώ το 2013 ζητήθηκε βοήθεια από τη Σουηδία, στελέχη της οποίας ήταν μέλη της αποστολής του ΟΗΕ που διεξήγαγε τις εκταφές τον Σεπτέμβρη του 1974. Τέλη του 2013 παραλήφθηκαν οι καταθέσεις των Σουηδών σε επιστολές. Ακολούθησε λήψη καταθέσεων από Σουηδούς αξιωματικούς και στρατιώτες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αστυνομία της Κύπρου γνωρίζει τους δράστες, αλλά δεν τους διώκει. Άλλη μαρτυρία Ελληνοκύπριου, ανεβάζει τον αριθμό των συμμετεχόντων σε 30.[27] Όταν ο Ανδρέας Παράσχος δημοσίευσε τα αρχικά των ονομάτων στην εφημερίδα Πολίτης, δέχτηκε απειλές από μέλη των οικογενειών των φερόμενων ως δραστών.[28]
Παραπομπές 1. L’Événement du jeudi, Issues 543-547 (1995), S.A. L’Evénement du jeudi, p. 45(Γαλλικά) 2. Documents officiels, United Nations: “Only three of the inhabitants of Atlilar (Aloa) survived this massacre. For the defenceless inhabitants of the villages of Murataga (Maratha) and Sandallar (Sandallaris)…” 3. Gilles de Rapper, Pierre Sintès. Nommer et classer dans les Balkans (2008), French School of Athens, p.263: “le massacre des villages turcs de Tochni (entre Larnaka et Limassol), Maratha, Santalaris et Aloda” 4. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 237. 5. List of Turkish Cypriot missing persons (Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Cyprus) ανακτήθηκε τον Ιούλιο 18, 2011. 6. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 69. 7. UN monthly chronicle, Volume 11 (1974), United Nations, Office of Public Information, p. 98 8. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 9. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 10. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 11. Παράσχος 2018, 53:20. 12. Παράσχος 2018, 53:30. 13. Άλμα πάνω, στο:13,0 13,1 Uludağ, Sevgül (13 Ιουλίου 2014). «From Maratha to Voni: Rapes as a weapon of war…». Politis. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015. 14. Άλμα πάνω, στο:14,0 14,1 Θεοδώρου, Μιχάλης; Παρούτης, Σωτήρης (25 Ιουλίου 2018). «Εικόνες ηθικής εξαχρείωσης – 24 μέρες τρόμου για τις Τουρκοκύπριες». Πολίτης. 15. Παράσχος 2018, 54:30 εώς 55:30. 16. Uludağ, Sevgül. «The story of Assia (Pasakoy) and Afanya (Gazikoy)». ιστότοπος Hamamböcüleri. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015. 17. Παράσχος 2018, 55:30 εως 56:00. 18. Παράσχος 2018, 58:30 εως 59:15. 19. Άλμα πάνω, στο:19,0 19,1 «The Victoria Advocate – Αναζήτηση σε αρχεία Ειδήσεων Google». news.google.com. 3 Σεπτεμβρίου 1974. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019. 20. «CYPRUS: Ankara’s Slow Nibble». Time. 16 September 1974. Ανακτήθηκε στις 19 January 2011. 21. Παράσχος 2018, 1:00:00 εως 1:00:45. 22. Παράσχος 2018, 1:00:45 εως 1:01:45 και 1:04:00. 23. Παράσχος 2018, 1:04:00. 24. Δημητρίου, Με τον Μάριο. «Ο Κιαμίλ Μέριτς από τη Μάραθα | News». http://www.sigmalive.com. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 25. Clement Henry Dodd, The political, social and economic development of Northern Cyprus(1993), Eothen Press, p. 101 26. Σωτήρης Παρούτης (24 Ιουλίου 2016). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα της Κύπρου: Η ιστορία με το μενταγιόν». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018.More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια) 27. Μιχάλης Θεοδώρου (23 Ιουλίου 2018). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα: Γνωστοί οι δράστες, αλλά δεν διώκονται». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018. More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια) 28. Παράσχος 2018, 1:05:40 εως 1:06:30.
Βιβλιογραφία • Cassia, Paul Sant (2005). Bodies of Evidence: Burial, Memory and the Recovery of Missing Persons in Cyprus. Oxford: Berghahn Books. ISBN 1571816461. • Oberling, Pierre (1982). The Road to Bellapais: The Turkish Cypriot Exodus to Northern Cyprus. University of Michigan. ISBN 0880330007. • O. Richmond, J. Ker-Lindsay, επιμ. (2001). The Work of the UN in Cyprus: Promoting Peace and Development. Springer. ISBN 0230287395.
Το χωριό Τόχνη βρίσκεται στην Νότια ακτή της Κύπρου. Τα 3 γειτονικά χωριά στην ανατολική ακτή, είναι η Μαράθα,ο Σανταλάρης και η Αλόα.
Η σφαγή της Τόχνης αναφέρεται στην εκτέλεση 83 ή 84 Τουρκοκύπριων αιχμαλώτων, προερχόμενων κυρίως από το χωριό Τόχνη της επαρχίας Λάρνακας, από ενόπλους της ΕΟΚΑ Β΄, στις 14 Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.
Ιστορικό
Σύμφωνα με μαρτυρίες, μέλη της ΕΟΚΑ Β΄ αιχμαλώτισαν, με τη συνδρομή αστυνομικών[1], περισσότερους από 80 Τουρκοκύπριους άνδρες από την Τόχνη και το Ζύγι[2] (συμπεριλαμβανομένων και ανήλικων αγοριών άνω των 13 ετών[3]) και, αφού τους κράτησαν για ένα βράδυ στο ελληνικό σχολείο, τους επιβίβασαν σε δύο λεωφορεία με κατεύθυνση – θεωρητικά – προς τη Λεμεσό.
Κατά την αφήγηση του μοναδικού επιζήσαντα της σφαγής – του δεκαεννιάχρονου, τότε, Σουάτ Καφαντάρ – οι αιχμάλωτοι που επέβαιναν στο ένα λεωφορείο οδηγήθηκαν σε τοποθεσία κοντά στην Παλώδια όπου εκτελέστηκαν με ριπές αυτόματων όπλων, ενώ στη συνέχεια οι εκτελεστές αποτελείωσαν με χαριστικές βολές όσους ήταν ακόμη ζωντανοί[4][3][5][6][7]. Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων ανήλθε στα 83 ή 84 άτομα (78 κάτοικοι της Τόχνης και άλλοι έξι από το Ζύγι). Σύμφωνα με τον Καφαντάρ[8], κατά τη διάρκεια της ομηρείας τους στο δημοτικό σχολείο, οι κρατούμενοι συνάντησαν Ελλαδίτη αξιωματικό, ο οποίος τους καθησύχασε, τονίζοντάς τους πως «στον στρατό, δεν υπάρχει κακομεταχείριση των αιχμαλώτων»[9].
Η σφαγή της Τόχνης έγινε την ίδια μέρα με τις σφαγές στη Μαράθα, τον Σανταλάρη και την Αλόα.
Αντιμετώπιση του γεγονότος μετά το 1974
Η σφαγή της Τόχνης, όπως και τα αντίστοιχα εγκλήματα κατά αμάχων σε Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόα, δεν ερευνήθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία[10], ούτε σχολιάζονταν επί σειρά ετών, καθώς υπήρχε η εκτίμηση πως θα ενισχυόταν η τουρκική προπαγάνδα. Μέχρι τον Μάρτιο του 2014 η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων είχε καταφέρει να ταυτοποιήσει τα οστά 46 εκ των θυμάτων[2]. Σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας Πολίτης, οι εισαγγελικές αρχές είναι απρόθυμες να διερευνήσουν το συγκεκριμένο έγκλημα.[11]
Στις 16 Αυγούστου του 2016, η πρώην υπουργός Εξωτερικών (επί προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου και Δημήτρη Χριστόφια), Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή, με ανάρτηση της σε μέσο κοινωνικής Δικτύωσης, απολογήθηκε δημόσια προς την Τουρκοκυπριακή κοινότητα[10]. Η ανάρτηση της σήκωσε θύελλα διαμαρτυριών με κύριο σημείο αναφοράς τις αντίστοιχες τουρκικές θηριωδίες[12][13][14]. Ακόμη, ειπώθηκαν απόψεις περί πολιτικής κίνησης, υποκινούμενης από τη θέλησή της για λύση του Κυπριακού[15], περί πρόκλησης κατά των Ελληνοκυπρίων προσφύγων[16] κ.ά.
Παραπομπές 1. Δημητρίου, Μάριος (21 Αυγούστου 2016). «Μια παλιά μαρτυρία στην Τόχνη». sigmalive.com. Sigma Live. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2018. 2. Δημητρίου, Μάριος (20 Μαρτίου 2014). «Κηδεύτηκαν έξι Τουρκοκύπριοι της Τόχνης». sigmalive.com. Sigma Live. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2018. 3. «Τουρκοκύπριος συγκλονίζει: Έτσι έγινε η σφαγή της Τόχνης». Πρώτο Θέμα. 4. Κουκουμάς, Γιώργος (2 Αυγούστου 2015). «Σφαγές Τ/κ από τον ελληνοκυπριακό φασισμό». Διάλογος. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2017. 5. «Remembering the Tochni Massacre». T-Vine. 15 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2017. 6. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, ISBN 978-1-84545-228-5, Massacre&f=false p. 61. 7. Gisela Welz,European Products: Making and Unmaking Heritage in Cyprus, Berghahn Books, 2015, ISBN 9781782388234 p. 53 8. News, Πολίτης. «Ο μοναδικός επιβιώσας της Τόχνης: Δεν τρέφω μίσος για τους Ε/κ». Ο μοναδικός επιβιώσας της Τόχνης: Δεν τρέφω μίσος για τους Ε/κ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2018. 9. Sevgül Uludağ (23 Ağustos 2014). «Dohni katliamı nasıl olmuştu?». havadis. havadiskibris.com. Ανακτήθηκε στις 2018-04-30. «Okulun içindeyken – ki esir olarak gittik – üç yıldızlı bir Yunanlı asker geldi, adam geldi bir konuşma yaptı. Dedi ki “Arkadaşlar hiç korkmayın, bugün siz esirsanız, yarın da biz esir olabiliriz. Askerlikte esirlere kötü muamele yapılmaz» 10. ««Δημόσια απολογία σε Τ/κ για τα εγκλήματα της 14/08/1974» (photo)». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2017. 11. «Απροθυμία για Τόχνη-13 χρόνια έρευνες για τους 84 Τ/Κ της Τόχνης». Απροθυμία για Τόχνη-13 χρόνια έρευνες για τους 84 Τ/Κ της Τόχνης. 7 Αυγούστου 2018. Archived from the original on 7 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2018. (link) 12. Μαυρίδης, Κώστας. «Αναπάντητο ερώτημα για το Τζιάος από Αύγουστο 2009». 13. «Οφείλουμε συγγνώμη στους Τουρκοκύπριους ή όχι;». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2017. 14. «Ερατώ Μαρκουλλή: «Δημόσια απολογία σε Τ/κ για τα εγκλήματα της 14/08/1974»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2016. 15. «To σύνδρομο του «κάναμε κι εμείς πολλά»». Ο Φιλελεύθερος. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2017. 16. Καλλινίκου, Γιώργος. «Η αχρείαστη απολογία της Ερατώς, η απύθμενη πρόκληση της Μαρκουλλή». ο Φιλελεύθερος.
Η σφαγή της Μαράθας, του Σανταλάρη και της Αλόας αναφέρεται στην εκτέλεση Τουρκοκυπρίων από Ελληνοκύπριους, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 14 Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Τουρκικής Εισβολής στην Κύπρο, στα χωριά Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόδα.[1][2][3][4] Συνολικά, 126[5] άτομα σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της σφαγής, ενώ είχαν προηγηθεί καθημερινοί βιασμοί γυναικών και κοριτσιών. Ειδικότερα, ήταν 89 (ή 84) κάτοικοι από την Μαράθα και το Σανταλάρη και 37 από το χωριό Αλόα[6] Ο ΟΗΕ έχει χαρακτηρίσει τη σφαγή ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.[7]
Το ιστορικό της σφαγής Η Μαράθα, ο Σανταλάρης και η Αλόα ήταν τρία μικρά αμιγώς τουρκοκυπριακά χωριά, βόρεια της Αμμοχώστου, με πληθυσμό (1973) 124, 100 και 46 κατοίκων αντίστοιχα,[8][9][10] δίπλα από το ελληνοκυπριακό χωριό Περιστερωνοπηγή.[11].
Tον Ιούλιο του 1974, μετά την πρώτη τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όλοι οι άνδρες μάχιμης ηλικίας συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου από άντρες της ΕΟΚΑ Β’ σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων αρχικά στην Αμμόχωστο (περιοχή Καράολος) και από εκεί, έπειτα στη Λεμεσό (στο στάδιο ΓΣΟ).[12] Έπειτα από την απομάκρυνση των ανδρών, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν από την δημοσιογράφο Σεβγκιούλ Ουλουντάγ[13], άντρες της ΕΟΚΑ Β’ μάζεψαν τα γυναικόπαιδα στο ελληνικό σχολείο της Περιστερωνοπηγής. Αναφέρονται καθημερινοί βιασμοί κοριτσιών, γυναικών και αγοριών από τις 21 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου.[14] Ο δημοσιογράφος Ανδρέας Παράσχος αναφέρει πως οι δράστες κόμπαζαν στον καφενέ του χωριού, και καλούσαν συγχωριανούς να συνευρευθούν με Τουρκοκύπριες, ενώ αργότερα βίασαν και παιδιά.[15]
Στις 14 Αυγούστου, οι δράστες έκλεψαν αιγοπρόβατα από τη Μαράθα, προκειμένου να γιορτάσουν τον Δεκαπενταύγουστο. Όμως την ίδια ημέρα ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και οι δράστες αποφάσισαν να μην αφήσουν μάρτυρες, εκτελώντας όλο τον πληθυσμό που βρισκόταν τότε στα χωριά.[13][16][17] Στη Μαράθα και τον Σανταλάρη θανατώθηκαν 84-89 άτομα τα οποία είχαν πρώτα δέσει. Στη συνέχεια τα έκαψαν τα έθαψαν, με εκσκαφέα, σε σκουπιδότοπο, προσπαθώντας να εξαφανίσουν τα ίχνη.[18] Ο ιμάμης της Μαράθας αργότερα δήλωσε ότι υπήρχαν 90 κάτοικοι στο χωριό πριν την σφαγή, και πως απέμειναν μόνο έξι.[19] Στους νεκρούς συμπεριλαμβάνονταν ηλικιωμένοι άνθρωποι και παιδιά.[20] Στην Αλόα, μόλις τρία άτομα απέμειναν μετά τη σφαγή.
Η ανεύρεση και η εκταφή Η πρώτη προσπάθεια για ανεύρεση των θυμάτων έγινε από τον τουρκικό στρατό όταν κατέλαβε το χωριό, ωστόσο απέβη άκαρπη.[21] Τυχαία, την 1η Σεπτεμβρίου, ένα παιδί, καθώς έψαχνε στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, είδε ένα ανθρώπινο μέλος να προβάλλει από τα σκουπίδια και έτσι ανακαλύφθηκε ο ομαδικός τάφος.[22]
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, έγινε η εκταφή των νεκρών από τον τουρκικό στρατό και τον ΟΗΕ (το σουηδικό απόσπασμα}.[23] Αναγνωρίστηκαν δύο μητέρες να κρατούν στα χέρια τους τα μωρά τους. Το Assosiated Press χαρακτήρισε τα πτώματα «τόσο κακοποιημένα και αποσυντεθειμένα ώστε κομματιάζονταν όταν οι στρατιώτες τους έβγαζαν από τον σκυβαλότοπο με φτυάρια».[19] Ο Κιαμίλ Μερίτς, κάτοικος της Μάραθας, δήλωσε ότι στον τάφο βρέθηκε η γυναίκα του «να κρατά το μικρότερο παιδί μας, 18 μηνών, και το μωρό μου είχε σαράντα σφαίρες στο σώμα του».[24]
Αντιδράσεις Η σφαγή χαρακτηρίστηκε ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τον ΟΗΕ ενώ το γεγονός δημοσιεύθηκε και καταγράφηκε από διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι εφημερίδες The Guardian και The Times[25].
Η «ιστορία του μενταγιόν» Κατά τη διάρκεια των εκταφών στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, η τουρκική πλευρά ζήτησε από τα Ηνωμένα Έθνη να να οργανωθεί δημοσιογραφική αποστολή με τη συμμετοχή διεθνών τηλεοπτικών συνεργείων και ανταποκριτών ξένων εφημερίδων κατά την 1η Σεπτεμβρίου 1974, έτσι ώστε να καταγραφεί «το έγκλημα της δολοφονίας Τουρκοκύπριων αμάχων».Σε αυτή την αποστολή συμμετείχαν και Έλληνες (Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι) δημοσιογράφοι. Ένας εκ των Ελλήνων δημοσιογράφων, απέθεσε μενταγιόν σε κάποιο πτώμα νεαρής γυναίκας και φωτορεπόρτερ αποτύπωσε τη σκηνή. Η πλαστή αυτή φωτογραφία οδήγησε τις ελληνοκυπριακές εφημερίδες στο να αναπαράγουν την είδηση πως υπήρχε και Ελληνίδα ανάμεσα στους νεκρούς, με χαρακτηριστικούς τίτλους όπως «Εις Έλληνας ανήκουν μάλλον τα πτώματα τάφου εις Μάραθαν», «Τουλάχιστον μία Ελληνίς μεταξύ των νεκρών της Μαράθα» και «Προπαγανδιστικός θόρυβος των Τούρκων περί την ανεύρεσιν ομαδικού τάφου», με την εφημερίδα Μάχη, του Νίκου Σαμψών, να κάνει λόγο πως «ο θόρυβος τον οποίον δημιουργούν και πάλι οι Τούρκοι διά τον ομαδικόν τάφον Αμμοχώστου πίπτει εκ νέου εις το κενόν και καθίστανται οι ίδιοι κατήγοροι διά τα φρικτά εγκλήματα των εις βάρος των Ελλήνων». Τον ισχυρισμό ότι υπήρχαν και Έλληνες θύματα σε αυτή την θηριωδία πρόβαλε επίσημα και η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου της, στις 2 Σεπτεμβρίου 1974. Με την παρέλευση του χρόνου, ο ισχυρισμός για Έλληνες θύματα στην σφαγή δεν έπειθε και δημοσιογράφος του ΡΙΚ ο οποίος συμμετείχε στην αποστολή ανέφερε πως «ίσως να ήταν μία επιπόλαιη ενέργεια της στιγμής, που επέφερε αρνητικό αποτέλεσμα».[26]
Ατιμωρησία των δραστών Στις 14 Αυγούστου 2009, η τουρκοκυπριακή εφημερίδα Volkan δημοσίευσε ονόματα 15 Ελληνοκυπρίων, κατοίκων των χωριών Περιστερώνας και Πηγή, τους οποίους κατονόμασε ως δράστες της σφαγής,[14] πράγμα που οδήγησε τον τότε γενικό εισαγγελέα Πέτρο Κληρίδη να ζητήσει τον εντοπισμό των 15 Ελληνοκυπρίων από την αστυνομία. Μέχρι το 2010, λήφθηκαν καταθέσεις από 12 υπόπτους από τους 15 που είχε κατονομάσει η «Volkan», καθώς και από άλλα πρόσωπα. Ο φάκελος επιστράφηκε στον Γενικό Εισαγγελέα το καλοκαίρι του 2010, για να τον επιστρέψει εκείνος πάλι στην Αστυνομία, με νέες οδηγίες. Το 2011 και 2012 δεν έγινε κάτι συγκεκριμένο, ενώ το 2013 ζητήθηκε βοήθεια από τη Σουηδία, στελέχη της οποίας ήταν μέλη της αποστολής του ΟΗΕ που διεξήγαγε τις εκταφές τον Σεπτέμβρη του 1974. Τέλη του 2013 παραλήφθηκαν οι καταθέσεις των Σουηδών σε επιστολές. Ακολούθησε λήψη καταθέσεων από Σουηδούς αξιωματικούς και στρατιώτες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αστυνομία της Κύπρου γνωρίζει τους δράστες, αλλά δεν τους διώκει. Άλλη μαρτυρία Ελληνοκύπριου, ανεβάζει τον αριθμό των συμμετεχόντων σε 30.[27] Όταν ο Ανδρέας Παράσχος δημοσίευσε τα αρχικά των ονομάτων στην εφημερίδα Πολίτης, δέχτηκε απειλές από μέλη των οικογενειών των φερόμενων ως δραστών.[28]
Παραπομπές 1. L’Événement du jeudi, Issues 543-547 (1995), S.A. L’Evénement du jeudi, p. 45(Γαλλικά) 2. Documents officiels, United Nations: “Only three of the inhabitants of Atlilar (Aloa) survived this massacre. For the defenceless inhabitants of the villages of Murataga (Maratha) and Sandallar (Sandallaris)…” 3. Gilles de Rapper, Pierre Sintès. Nommer et classer dans les Balkans (2008), French School of Athens, p.263: “le massacre des villages turcs de Tochni (entre Larnaka et Limassol), Maratha, Santalaris et Aloda” 4. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 237. 5. List of Turkish Cypriot missing persons (Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Cyprus) ανακτήθηκε τον Ιούλιο 18, 2011. 6. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 69. 7. UN monthly chronicle, Volume 11 (1974), United Nations, Office of Public Information, p. 98 8. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 9. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 10. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 11. Παράσχος 2018, 53:20. 12. Παράσχος 2018, 53:30. 13. Άλμα πάνω, στο:13,0 13,1 Uludağ, Sevgül (13 Ιουλίου 2014). «From Maratha to Voni: Rapes as a weapon of war…». Politis. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015. 14. Άλμα πάνω, στο:14,0 14,1 Θεοδώρου, Μιχάλης; Παρούτης, Σωτήρης (25 Ιουλίου 2018). «Εικόνες ηθικής εξαχρείωσης – 24 μέρες τρόμου για τις Τουρκοκύπριες». Πολίτης. 15. Παράσχος 2018, 54:30 εώς 55:30. 16. Uludağ, Sevgül. «The story of Assia (Pasakoy) and Afanya (Gazikoy)». ιστότοπος Hamamböcüleri. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015. 17. Παράσχος 2018, 55:30 εως 56:00. 18. Παράσχος 2018, 58:30 εως 59:15. 19. Άλμα πάνω, στο:19,0 19,1 «The Victoria Advocate – Αναζήτηση σε αρχεία Ειδήσεων Google». news.google.com. 3 Σεπτεμβρίου 1974. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019. 20. «CYPRUS: Ankara’s Slow Nibble». Time. 16 September 1974. Ανακτήθηκε στις 19 January 2011. 21. Παράσχος 2018, 1:00:00 εως 1:00:45. 22. Παράσχος 2018, 1:00:45 εως 1:01:45 και 1:04:00. 23. Παράσχος 2018, 1:04:00. 24. Δημητρίου, Με τον Μάριο. «Ο Κιαμίλ Μέριτς από τη Μάραθα | News». http://www.sigmalive.com. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017. 25. Clement Henry Dodd, The political, social and economic development of Northern Cyprus(1993), Eothen Press, p. 101 26. Σωτήρης Παρούτης (24 Ιουλίου 2016). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα της Κύπρου: Η ιστορία με το μενταγιόν». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018.More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια) 27. Μιχάλης Θεοδώρου (23 Ιουλίου 2018). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα: Γνωστοί οι δράστες, αλλά δεν διώκονται». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018. More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια) 28. Παράσχος 2018, 1:05:40 εως 1:06:30.
Βιβλιογραφία • Cassia, Paul Sant (2005). Bodies of Evidence: Burial, Memory and the Recovery of Missing Persons in Cyprus. Oxford: Berghahn Books. ISBN 1571816461. • Oberling, Pierre (1982). The Road to Bellapais: The Turkish Cypriot Exodus to Northern Cyprus. University of Michigan. ISBN 0880330007. • O. Richmond, J. Ker-Lindsay, επιμ. (2001). The Work of the UN in Cyprus: Promoting Peace and Development. Springer. ISBN 0230287395..
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ. ΟΛΕΣ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΑΓΝΝΟΟΥΝΤΑΙ.
ΚΥΠΡΟΣ 1974. 5000 ΣΑΓΑΓΙΑΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΕΙΣΒΟΛΗΣ, 1619 ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ, 300000 ΓΗΓΕΝΕΙΣ ΚΥΠΡΙΟΙ ΕΚΤΟΠΙΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΤΡΟΓΟΝΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΕΣΤΙΕΣ, 37% ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑΠΑΤΗΜΕΝΑ ΛΕΗΛΑΤΗΘΕΝΤΑ ….500 ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΥλΗΜΜΕΝΕΣ… ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΤΕΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΠΡΟ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΡΙΣΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ …….ΙΣΟΠΕΔΩΜΕΝΟ ΟΤΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ … ΣΤΗ Β΄ ΚΥΠΡΟ….
ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΙ 63 – 67 – 74 … 803
ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΤΟ 1963 ΟΙ ΠΑΝΟΠΛΟΙ ΚΑΙ ΠΑΝΕΤΟΙΜΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΞΤΡΕΜΙΣΤΕΣ, ΤΜΤ ΠΡΩΤΟΙ ΕΠΕΔΙΩΞΑΝ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΙΧΑΝ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΛΕΗΛΑΣΙΕΣ, ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΕΚ ΑΜΑΧΩΝ … ΤΟ ΣΦΑΞΕ ΜΕ ΑΓΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΙΑΣΩ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ ΉΤΑΝ ΟΤΙ ΕΙΧΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΗΣ …. ΚΑΙ ΟΙ ΩΜΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΚΙΝΗΤΡΟ ΤΗΝ ΑΝΤΕΚΔΙΚΗΣΗ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΕΚ ΜΑΧΗΤΩΝ ΝΑΙ ΜΕΝ ΗΤΑΝ ΣΤΑΓΟΝΑ ΕΝ ΤΩ ΩΚΕΑΝΩ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΙΕΠΡΑΞΑΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ, ΑΛΛΑ ΕΧΩ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΥΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΥΣ … “ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΕΣ” κ.ά. ΝΑ ΟΜΟΛΟΓΗΣΩ ΟΤΙ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΕΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΑΘΟ ΘΕΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ … ΜΕΛΕΤΗΣΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΤΟ ΚΟΡΑΝΙ ΤΟ ΟΠΟΙΟΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΚΑΙ ΤΟΝ ISA MESIH, ΣΑΝ ΠΡΟ ΜΩΑΜΕΘ ΜΕΣΣΙΑ, ΑΛΛΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΕΝΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ … ;;;;;;; ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΤΟΛΜΟΥΣΑ ΠΟΤΕ ΝΑ ΧΑΡΩ ΓΙΑ ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΕΓΚΛΗΜΑ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΚ ΑΜΑΧΩΝ ΟΠΩΣ ΠΡΑΤΤΕΙ, “ΕΙΡΗΝΟΦΙΛΟΣ” … ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΣ ΠΟΥ ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΣΦΑΓΕΣ ΚΟΥΡΔΩΝ ΚΑΙ ΚΟΥΡΔΙΣΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΕΙΣΒΟΛΗΣ ΣΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΑΝ … Π.χ. ΑΝΑΦΩΝΕΙ “ΚΑΛΑ ΝΑ ΤΙΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΙΣ ΒΡΩΜΙΑΡΕΣ ….. ” ΑΥΤΑ ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΤΟ ΙΕΡΟ ΚΟΡΑΝΙ; ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΑΣΜΑ ΜΑΣ ΧΩΡΙΖΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ( ΠΡΟ 17 ΕΤΩΝ) ΟΠΟΤΕ ΞΑΝΑΔΗΛΩΝΩ ΓΙΑ ΕΣΧΑΤΗ ΦΟΡΑ ΟΤΙ ΚΑΜΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΕΝ ΕΠΙΘΥΜΩ……ΚΑΙ ΚΑΚΩΣ ΣΠΑΤΑΛΗΣΑ ΦΑΙΑ ΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ …… ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΠΟΤΙΕΙ ΣΕΒΑΣΜΟ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΥΣ ΕΚ ΚΑΙ ΤΚ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΕ ΠΙΘΑΝΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΑΦΗΣ, ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΠΟΥ ΕΣΚΕΜΜΕΝΑ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΤΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΟΥΝ ΤΑ ΒΑΡΒΑΡΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ … ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΑΦΕΡΘΩ ΣΕ ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙ ΣΕ ΟΣΤΑ ΕΚ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ ΣΠΑΣΙΜΑΤΑ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΟΣΤΑ, ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΑ ΔΟΝΤΙΑ, ΚΑΨΙΜΑΤΑ, ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΕΝΑ ΑΚΡΑ …… ΚΑΙ ΒΛΗΜΑΤΑ ΣΦΑΙΡΩΝ ΕΠΙΣΗΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΟΣΤΑ. ΚΑΤΕΧΩ ΕΚΘΕΣΕΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟ ΓΙΑ ΣΤΕΝΟΥΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ, ΦΙΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥ … ΑΔΕΛΦΟΥ ΜΟΥ …..
ΣΤΟ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ … ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΤΙ ΝΑ ΤΡΙΖΕΙ ΤΟ ΑΜΑΞΙ, ΤΡΙΖΕΙ Ο ΑΜΑΞΗΛΑΤΗΣ ……… ΛΗΘΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΑΚΩΝ, ΘΡΑΣΥΤΗΤΑ ΓΕΝΝΑ ….. ΤΕΛΟΣ.
5 Comments
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΑΣ
Oi αγαπητοί φίλοι τιμούν πάντα τους εθνομάρτυρες της Ελληνικής Κύπρου.
Σχετικά με το πιο πάνω άρθρο – αφιέρωμα θα ήθελα να προσθέσω σχετικές πληροφορίες τις οποίες συνέλλεξα ως είχα ηθική υποχρέωση, που αφορούν και την άνανδρη εκτέλεση άλλων εθνοφρουρών μας, αφού στην ίδια περιοχή αντιστάθηκε ( ΤΚ χωριό Αγυια) και ο αδελφός μου ήρωας μαζί με άλλους 12 συμπολεμιστές του, οι οποίοι πολιορκήθηκαν από τα ίδια τανκς και εκατοντάδες γιουρούκκηδες ….που ισοπέδωσαν τα φυλάκια αντίστασης τους. Ημιθανείς όσοι επέζησαν συνελήφθησαν, βασανίσθηκαν επί διήμερο και αφού τους περιέλουσαν με βενζίνη όταν εκαίγοντο τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ…
Η αλήθεια είναι χειρότερη. Η αρχική εκδοχή ήταν ότι, ο εικονιζόμενος τούρκος αξιωματικός Ερσέν Καγιάν, που προσφέρει το τελευταίο τσιγάρο στον εθνομάρτυρα Γιάννη Παπαγιάννη ήταν ο ίδιος που εκτέλεσε και τους αιχμαλώτους …. Όχι, ο Καγιάν διοικητής της ίλης ΜΕΡΙΤ ναι μεν ήταν και ο ίδιος εγκληματίας, αφού έδωσε εντολή ακόμη και με τις ερπύστριες να πατούν εθνοφρουρούς και αμάχους, παρ όλα αυτά μετά την σύλληψη των εθνοφρουρών επειδή υπήρχαν δημοσιογράφοι και ενώπιον τους έπαιξε το θέατρο του …. μη θέλοντας να εμφανιστεί ως εκτελεστής, παρέδωσε τα παιδιά ( Γνωρίζοντα ότι θα εκτελεσθούν) αυτά σε τούρκους ατάκτους εξτρεμιστές της ΤΜΤ οι οποίοι ακολουθούσαν τον τουρκικό στρατό ως αρπακτικά- βρυκόλακες και “εκκαθάριζαν’ αιχμαλώτους …. Αυτή η ομάδα δολοφόνων είχε αρχηγό ένα αιμοσταγές χτήνος τον Yenagrali Turgut συγγενή του Ντεκτάς, ο οποίος μέχρι σήμερα στην ηλικία των 85 χρόνων υπερηφανεύεται για τα εγκλήματα του . Αυτονόητο λοιπόν το συμπέρασμα … Οι τούρκοι εισβολείς όσους δεν προλάβαινα να δολοφονήσουν τους παρέδιδαν στους εγκληματίες της ΤΜΤ, οι οποίοι μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια, εκτελούσαν τους εθνοφρουρούς αλλά και αμάχους …. αφού τους καταλήστευαν …..
Διαβάστε αποκαλυπτικό δημοσίευμα ΣΕ ΠΗΓΑΔΙ ΕΡΡΙΞΑΝ ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ. olympia gr 11/2/21. Στην φώτο σto σχετικό αποκαλυπτικό άρθρο, διακρίνονται οι αιχμάλωτοι λίγο πριν τον βασανισμό και εκτέλεση τους ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΚΟΡΕΛΛΗΣ, ΠΑΝΙΚΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΥ. ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ.
ΕΓΩ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΙΔΟΜΑΙ – ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΑΣ olympia.gr 23/4/19.
ΜΠΟΪΚΟΤΑΖ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ olympia.gr 28/4/2020
Σφαγή της Μαράθας, του Σανταλάρη και της Αλόας
Η σφαγή της Μαράθας, του Σανταλάρη και της Αλόας αναφέρεται στην εκτέλεση Τουρκοκυπρίων από Ελληνοκύπριους, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 14 Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Τουρκικής Εισβολής στην Κύπρο, στα χωριά Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόδα.[1][2][3][4] Συνολικά, 126[5] άτομα σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της σφαγής, ενώ είχαν προηγηθεί καθημερινοί βιασμοί γυναικών και κοριτσιών. Ειδικότερα, ήταν 89 (ή 84) κάτοικοι από την Μαράθα και το Σανταλάρη και 37 από το χωριό Αλόα[6]
Ο ΟΗΕ έχει χαρακτηρίσει τη σφαγή ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.[7]
Το ιστορικό της σφαγής
Η Μαράθα, ο Σανταλάρης και η Αλόα ήταν τρία μικρά αμιγώς τουρκοκυπριακά χωριά, βόρεια της Αμμοχώστου, με πληθυσμό (1973) 124, 100 και 46 κατοίκων αντίστοιχα,[8][9][10] δίπλα από το ελληνοκυπριακό χωριό Περιστερωνοπηγή.[11].
Tον Ιούλιο του 1974, μετά την πρώτη τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όλοι οι άνδρες μάχιμης ηλικίας συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου από άντρες της ΕΟΚΑ Β’ σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων αρχικά στην Αμμόχωστο (περιοχή Καράολος) και από εκεί, έπειτα στη Λεμεσό (στο στάδιο ΓΣΟ).[12] Έπειτα από την απομάκρυνση των ανδρών, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν από την δημοσιογράφο Σεβγκιούλ Ουλουντάγ[13], άντρες της ΕΟΚΑ Β’ μάζεψαν τα γυναικόπαιδα στο ελληνικό σχολείο της Περιστερωνοπηγής. Αναφέρονται καθημερινοί βιασμοί κοριτσιών, γυναικών και αγοριών από τις 21 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου.[14] Ο δημοσιογράφος Ανδρέας Παράσχος αναφέρει πως οι δράστες κόμπαζαν στον καφενέ του χωριού, και καλούσαν συγχωριανούς να συνευρευθούν με Τουρκοκύπριες, ενώ αργότερα βίασαν και παιδιά.[15]
Στις 14 Αυγούστου, οι δράστες έκλεψαν αιγοπρόβατα από τη Μαράθα, προκειμένου να γιορτάσουν τον Δεκαπενταύγουστο. Όμως την ίδια ημέρα ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και οι δράστες αποφάσισαν να μην αφήσουν μάρτυρες, εκτελώντας όλο τον πληθυσμό που βρισκόταν τότε στα χωριά.[13][16][17] Στη Μαράθα και τον Σανταλάρη θανατώθηκαν 84-89 άτομα τα οποία είχαν πρώτα δέσει. Στη συνέχεια τα έκαψαν τα έθαψαν, με εκσκαφέα, σε σκουπιδότοπο, προσπαθώντας να εξαφανίσουν τα ίχνη.[18] Ο ιμάμης της Μαράθας αργότερα δήλωσε ότι υπήρχαν 90 κάτοικοι στο χωριό πριν την σφαγή, και πως απέμειναν μόνο έξι.[19] Στους νεκρούς συμπεριλαμβάνονταν ηλικιωμένοι άνθρωποι και παιδιά.[20] Στην Αλόα, μόλις τρία άτομα απέμειναν μετά τη σφαγή.
Η ανεύρεση και η εκταφή
Η πρώτη προσπάθεια για ανεύρεση των θυμάτων έγινε από τον τουρκικό στρατό όταν κατέλαβε το χωριό, ωστόσο απέβη άκαρπη.[21] Τυχαία, την 1η Σεπτεμβρίου, ένα παιδί, καθώς έψαχνε στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, είδε ένα ανθρώπινο μέλος να προβάλλει από τα σκουπίδια και έτσι ανακαλύφθηκε ο ομαδικός τάφος.[22]
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, έγινε η εκταφή των νεκρών από τον τουρκικό στρατό και τον ΟΗΕ (το σουηδικό απόσπασμα}.[23] Αναγνωρίστηκαν δύο μητέρες να κρατούν στα χέρια τους τα μωρά τους. Το Assosiated Press χαρακτήρισε τα πτώματα «τόσο κακοποιημένα και αποσυντεθειμένα ώστε κομματιάζονταν όταν οι στρατιώτες τους έβγαζαν από τον σκυβαλότοπο με φτυάρια».[19] Ο Κιαμίλ Μερίτς, κάτοικος της Μάραθας, δήλωσε ότι στον τάφο βρέθηκε η γυναίκα του «να κρατά το μικρότερο παιδί μας, 18 μηνών, και το μωρό μου είχε σαράντα σφαίρες στο σώμα του».[24]
Αντιδράσεις
Η σφαγή χαρακτηρίστηκε ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τον ΟΗΕ ενώ το γεγονός δημοσιεύθηκε και καταγράφηκε από διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι εφημερίδες The Guardian και The Times[25].
Η «ιστορία του μενταγιόν»
Κατά τη διάρκεια των εκταφών στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, η τουρκική πλευρά ζήτησε από τα Ηνωμένα Έθνη να να οργανωθεί δημοσιογραφική αποστολή με τη συμμετοχή διεθνών τηλεοπτικών συνεργείων και ανταποκριτών ξένων εφημερίδων κατά την 1η Σεπτεμβρίου 1974, έτσι ώστε να καταγραφεί «το έγκλημα της δολοφονίας Τουρκοκύπριων αμάχων».Σε αυτή την αποστολή συμμετείχαν και Έλληνες (Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι) δημοσιογράφοι. Ένας εκ των Ελλήνων δημοσιογράφων, απέθεσε μενταγιόν σε κάποιο πτώμα νεαρής γυναίκας και φωτορεπόρτερ αποτύπωσε τη σκηνή. Η πλαστή αυτή φωτογραφία οδήγησε τις ελληνοκυπριακές εφημερίδες στο να αναπαράγουν την είδηση πως υπήρχε και Ελληνίδα ανάμεσα στους νεκρούς, με χαρακτηριστικούς τίτλους όπως «Εις Έλληνας ανήκουν μάλλον τα πτώματα τάφου εις Μάραθαν», «Τουλάχιστον μία Ελληνίς μεταξύ των νεκρών της Μαράθα» και «Προπαγανδιστικός θόρυβος των Τούρκων περί την ανεύρεσιν ομαδικού τάφου», με την εφημερίδα Μάχη, του Νίκου Σαμψών, να κάνει λόγο πως «ο θόρυβος τον οποίον δημιουργούν και πάλι οι Τούρκοι διά τον ομαδικόν τάφον Αμμοχώστου πίπτει εκ νέου εις το κενόν και καθίστανται οι ίδιοι κατήγοροι διά τα φρικτά εγκλήματα των εις βάρος των Ελλήνων». Τον ισχυρισμό ότι υπήρχαν και Έλληνες θύματα σε αυτή την θηριωδία πρόβαλε επίσημα και η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου της, στις 2 Σεπτεμβρίου 1974. Με την παρέλευση του χρόνου, ο ισχυρισμός για Έλληνες θύματα στην σφαγή δεν έπειθε και δημοσιογράφος του ΡΙΚ ο οποίος συμμετείχε στην αποστολή ανέφερε πως «ίσως να ήταν μία επιπόλαιη ενέργεια της στιγμής, που επέφερε αρνητικό αποτέλεσμα».[26]
Ατιμωρησία των δραστών
Στις 14 Αυγούστου 2009, η τουρκοκυπριακή εφημερίδα Volkan δημοσίευσε ονόματα 15 Ελληνοκυπρίων, κατοίκων των χωριών Περιστερώνας και Πηγή, τους οποίους κατονόμασε ως δράστες της σφαγής,[14] πράγμα που οδήγησε τον τότε γενικό εισαγγελέα Πέτρο Κληρίδη να ζητήσει τον εντοπισμό των 15 Ελληνοκυπρίων από την αστυνομία. Μέχρι το 2010, λήφθηκαν καταθέσεις από 12 υπόπτους από τους 15 που είχε κατονομάσει η «Volkan», καθώς και από άλλα πρόσωπα. Ο φάκελος επιστράφηκε στον Γενικό Εισαγγελέα το καλοκαίρι του 2010, για να τον επιστρέψει εκείνος πάλι στην Αστυνομία, με νέες οδηγίες. Το 2011 και 2012 δεν έγινε κάτι συγκεκριμένο, ενώ το 2013 ζητήθηκε βοήθεια από τη Σουηδία, στελέχη της οποίας ήταν μέλη της αποστολής του ΟΗΕ που διεξήγαγε τις εκταφές τον Σεπτέμβρη του 1974. Τέλη του 2013 παραλήφθηκαν οι καταθέσεις των Σουηδών σε επιστολές. Ακολούθησε λήψη καταθέσεων από Σουηδούς αξιωματικούς και στρατιώτες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αστυνομία της Κύπρου γνωρίζει τους δράστες, αλλά δεν τους διώκει. Άλλη μαρτυρία Ελληνοκύπριου, ανεβάζει τον αριθμό των συμμετεχόντων σε 30.[27] Όταν ο Ανδρέας Παράσχος δημοσίευσε τα αρχικά των ονομάτων στην εφημερίδα Πολίτης, δέχτηκε απειλές από μέλη των οικογενειών των φερόμενων ως δραστών.[28]
Παραπομπές
1. L’Événement du jeudi, Issues 543-547 (1995), S.A. L’Evénement du jeudi, p. 45(Γαλλικά)
2. Documents officiels, United Nations: “Only three of the inhabitants of Atlilar (Aloa) survived this massacre. For the defenceless inhabitants of the villages of Murataga (Maratha) and Sandallar (Sandallaris)…”
3. Gilles de Rapper, Pierre Sintès. Nommer et classer dans les Balkans (2008), French School of Athens, p.263: “le massacre des villages turcs de Tochni (entre Larnaka et Limassol), Maratha, Santalaris et Aloda”
4. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 237.
5. List of Turkish Cypriot missing persons (Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Cyprus) ανακτήθηκε τον Ιούλιο 18, 2011.
6. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 69.
7. UN monthly chronicle, Volume 11 (1974), United Nations, Office of Public Information, p. 98
8. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
9. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
10. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
11. Παράσχος 2018, 53:20.
12. Παράσχος 2018, 53:30.
13. Άλμα πάνω, στο:13,0 13,1 Uludağ, Sevgül (13 Ιουλίου 2014). «From Maratha to Voni: Rapes as a weapon of war…». Politis. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015.
14. Άλμα πάνω, στο:14,0 14,1 Θεοδώρου, Μιχάλης; Παρούτης, Σωτήρης (25 Ιουλίου 2018). «Εικόνες ηθικής εξαχρείωσης – 24 μέρες τρόμου για τις Τουρκοκύπριες». Πολίτης.
15. Παράσχος 2018, 54:30 εώς 55:30.
16. Uludağ, Sevgül. «The story of Assia (Pasakoy) and Afanya (Gazikoy)». ιστότοπος Hamamböcüleri. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015.
17. Παράσχος 2018, 55:30 εως 56:00.
18. Παράσχος 2018, 58:30 εως 59:15.
19. Άλμα πάνω, στο:19,0 19,1 «The Victoria Advocate – Αναζήτηση σε αρχεία Ειδήσεων Google». news.google.com. 3 Σεπτεμβρίου 1974. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019.
20. «CYPRUS: Ankara’s Slow Nibble». Time. 16 September 1974. Ανακτήθηκε στις 19 January 2011.
21. Παράσχος 2018, 1:00:00 εως 1:00:45.
22. Παράσχος 2018, 1:00:45 εως 1:01:45 και 1:04:00.
23. Παράσχος 2018, 1:04:00.
24. Δημητρίου, Με τον Μάριο. «Ο Κιαμίλ Μέριτς από τη Μάραθα | News». http://www.sigmalive.com. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
25. Clement Henry Dodd, The political, social and economic development of Northern Cyprus(1993), Eothen Press, p. 101
26. Σωτήρης Παρούτης (24 Ιουλίου 2016). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα της Κύπρου: Η ιστορία με το μενταγιόν». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018.More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια)
27. Μιχάλης Θεοδώρου (23 Ιουλίου 2018). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα: Γνωστοί οι δράστες, αλλά δεν διώκονται». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018. More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια)
28. Παράσχος 2018, 1:05:40 εως 1:06:30.
Βιβλιογραφία
• Cassia, Paul Sant (2005). Bodies of Evidence: Burial, Memory and the Recovery of Missing Persons in Cyprus. Oxford: Berghahn Books. ISBN 1571816461.
• Oberling, Pierre (1982). The Road to Bellapais: The Turkish Cypriot Exodus to Northern Cyprus. University of Michigan. ISBN 0880330007.
• O. Richmond, J. Ker-Lindsay, επιμ. (2001). The Work of the UN in Cyprus: Promoting Peace and Development. Springer. ISBN 0230287395.
Σφαγή της Τόχνης
Το χωριό Τόχνη βρίσκεται στην Νότια ακτή της Κύπρου. Τα 3 γειτονικά χωριά στην ανατολική ακτή, είναι η Μαράθα,ο Σανταλάρης και η Αλόα.
Η σφαγή της Τόχνης αναφέρεται στην εκτέλεση 83 ή 84 Τουρκοκύπριων αιχμαλώτων, προερχόμενων κυρίως από το χωριό Τόχνη της επαρχίας Λάρνακας, από ενόπλους της ΕΟΚΑ Β΄, στις 14 Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.
Ιστορικό
Σύμφωνα με μαρτυρίες, μέλη της ΕΟΚΑ Β΄ αιχμαλώτισαν, με τη συνδρομή αστυνομικών[1], περισσότερους από 80 Τουρκοκύπριους άνδρες από την Τόχνη και το Ζύγι[2] (συμπεριλαμβανομένων και ανήλικων αγοριών άνω των 13 ετών[3]) και, αφού τους κράτησαν για ένα βράδυ στο ελληνικό σχολείο, τους επιβίβασαν σε δύο λεωφορεία με κατεύθυνση – θεωρητικά – προς τη Λεμεσό.
Κατά την αφήγηση του μοναδικού επιζήσαντα της σφαγής – του δεκαεννιάχρονου, τότε, Σουάτ Καφαντάρ – οι αιχμάλωτοι που επέβαιναν στο ένα λεωφορείο οδηγήθηκαν σε τοποθεσία κοντά στην Παλώδια όπου εκτελέστηκαν με ριπές αυτόματων όπλων, ενώ στη συνέχεια οι εκτελεστές αποτελείωσαν με χαριστικές βολές όσους ήταν ακόμη ζωντανοί[4][3][5][6][7]. Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων ανήλθε στα 83 ή 84 άτομα (78 κάτοικοι της Τόχνης και άλλοι έξι από το Ζύγι). Σύμφωνα με τον Καφαντάρ[8], κατά τη διάρκεια της ομηρείας τους στο δημοτικό σχολείο, οι κρατούμενοι συνάντησαν Ελλαδίτη αξιωματικό, ο οποίος τους καθησύχασε, τονίζοντάς τους πως «στον στρατό, δεν υπάρχει κακομεταχείριση των αιχμαλώτων»[9].
Η σφαγή της Τόχνης έγινε την ίδια μέρα με τις σφαγές στη Μαράθα, τον Σανταλάρη και την Αλόα.
Αντιμετώπιση του γεγονότος μετά το 1974
Η σφαγή της Τόχνης, όπως και τα αντίστοιχα εγκλήματα κατά αμάχων σε Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόα, δεν ερευνήθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία[10], ούτε σχολιάζονταν επί σειρά ετών, καθώς υπήρχε η εκτίμηση πως θα ενισχυόταν η τουρκική προπαγάνδα. Μέχρι τον Μάρτιο του 2014 η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων είχε καταφέρει να ταυτοποιήσει τα οστά 46 εκ των θυμάτων[2]. Σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας Πολίτης, οι εισαγγελικές αρχές είναι απρόθυμες να διερευνήσουν το συγκεκριμένο έγκλημα.[11]
Στις 16 Αυγούστου του 2016, η πρώην υπουργός Εξωτερικών (επί προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου και Δημήτρη Χριστόφια), Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή, με ανάρτηση της σε μέσο κοινωνικής Δικτύωσης, απολογήθηκε δημόσια προς την Τουρκοκυπριακή κοινότητα[10]. Η ανάρτηση της σήκωσε θύελλα διαμαρτυριών με κύριο σημείο αναφοράς τις αντίστοιχες τουρκικές θηριωδίες[12][13][14]. Ακόμη, ειπώθηκαν απόψεις περί πολιτικής κίνησης, υποκινούμενης από τη θέλησή της για λύση του Κυπριακού[15], περί πρόκλησης κατά των Ελληνοκυπρίων προσφύγων[16] κ.ά.
Παραπομπές
1. Δημητρίου, Μάριος (21 Αυγούστου 2016). «Μια παλιά μαρτυρία στην Τόχνη». sigmalive.com. Sigma Live. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2018.
2. Δημητρίου, Μάριος (20 Μαρτίου 2014). «Κηδεύτηκαν έξι Τουρκοκύπριοι της Τόχνης». sigmalive.com. Sigma Live. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2018.
3. «Τουρκοκύπριος συγκλονίζει: Έτσι έγινε η σφαγή της Τόχνης». Πρώτο Θέμα.
4. Κουκουμάς, Γιώργος (2 Αυγούστου 2015). «Σφαγές Τ/κ από τον ελληνοκυπριακό φασισμό». Διάλογος. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2017.
5. «Remembering the Tochni Massacre». T-Vine. 15 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2017.
6. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, ISBN 978-1-84545-228-5, Massacre&f=false p. 61.
7. Gisela Welz,European Products: Making and Unmaking Heritage in Cyprus, Berghahn Books, 2015, ISBN 9781782388234 p. 53
8. News, Πολίτης. «Ο μοναδικός επιβιώσας της Τόχνης: Δεν τρέφω μίσος για τους Ε/κ». Ο μοναδικός επιβιώσας της Τόχνης: Δεν τρέφω μίσος για τους Ε/κ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2018.
9. Sevgül Uludağ (23 Ağustos 2014). «Dohni katliamı nasıl olmuştu?». havadis. havadiskibris.com. Ανακτήθηκε στις 2018-04-30. «Okulun içindeyken – ki esir olarak gittik – üç yıldızlı bir Yunanlı asker geldi, adam geldi bir konuşma yaptı. Dedi ki “Arkadaşlar hiç korkmayın, bugün siz esirsanız, yarın da biz esir olabiliriz. Askerlikte esirlere kötü muamele yapılmaz»
10. ««Δημόσια απολογία σε Τ/κ για τα εγκλήματα της 14/08/1974» (photo)». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2017.
11. «Απροθυμία για Τόχνη-13 χρόνια έρευνες για τους 84 Τ/Κ της Τόχνης». Απροθυμία για Τόχνη-13 χρόνια έρευνες για τους 84 Τ/Κ της Τόχνης. 7 Αυγούστου 2018. Archived from the original on 7 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2018. (link)
12. Μαυρίδης, Κώστας. «Αναπάντητο ερώτημα για το Τζιάος από Αύγουστο 2009».
13. «Οφείλουμε συγγνώμη στους Τουρκοκύπριους ή όχι;». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2017.
14. «Ερατώ Μαρκουλλή: «Δημόσια απολογία σε Τ/κ για τα εγκλήματα της 14/08/1974»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2016.
15. «To σύνδρομο του «κάναμε κι εμείς πολλά»». Ο Φιλελεύθερος. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2017.
16. Καλλινίκου, Γιώργος. «Η αχρείαστη απολογία της Ερατώς, η απύθμενη πρόκληση της Μαρκουλλή». ο Φιλελεύθερος.
Σφαγή της Μαράθας, του Σανταλάρη και της Αλόας
Η σφαγή της Μαράθας, του Σανταλάρη και της Αλόας αναφέρεται στην εκτέλεση Τουρκοκυπρίων από Ελληνοκύπριους, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 14 Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Τουρκικής Εισβολής στην Κύπρο, στα χωριά Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόδα.[1][2][3][4] Συνολικά, 126[5] άτομα σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της σφαγής, ενώ είχαν προηγηθεί καθημερινοί βιασμοί γυναικών και κοριτσιών. Ειδικότερα, ήταν 89 (ή 84) κάτοικοι από την Μαράθα και το Σανταλάρη και 37 από το χωριό Αλόα[6]
Ο ΟΗΕ έχει χαρακτηρίσει τη σφαγή ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.[7]
Το ιστορικό της σφαγής
Η Μαράθα, ο Σανταλάρης και η Αλόα ήταν τρία μικρά αμιγώς τουρκοκυπριακά χωριά, βόρεια της Αμμοχώστου, με πληθυσμό (1973) 124, 100 και 46 κατοίκων αντίστοιχα,[8][9][10] δίπλα από το ελληνοκυπριακό χωριό Περιστερωνοπηγή.[11].
Tον Ιούλιο του 1974, μετά την πρώτη τουρκική εισβολή στην Κύπρο, όλοι οι άνδρες μάχιμης ηλικίας συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου από άντρες της ΕΟΚΑ Β’ σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων αρχικά στην Αμμόχωστο (περιοχή Καράολος) και από εκεί, έπειτα στη Λεμεσό (στο στάδιο ΓΣΟ).[12] Έπειτα από την απομάκρυνση των ανδρών, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που κατατέθηκαν από την δημοσιογράφο Σεβγκιούλ Ουλουντάγ[13], άντρες της ΕΟΚΑ Β’ μάζεψαν τα γυναικόπαιδα στο ελληνικό σχολείο της Περιστερωνοπηγής. Αναφέρονται καθημερινοί βιασμοί κοριτσιών, γυναικών και αγοριών από τις 21 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου.[14] Ο δημοσιογράφος Ανδρέας Παράσχος αναφέρει πως οι δράστες κόμπαζαν στον καφενέ του χωριού, και καλούσαν συγχωριανούς να συνευρευθούν με Τουρκοκύπριες, ενώ αργότερα βίασαν και παιδιά.[15]
Στις 14 Αυγούστου, οι δράστες έκλεψαν αιγοπρόβατα από τη Μαράθα, προκειμένου να γιορτάσουν τον Δεκαπενταύγουστο. Όμως την ίδια ημέρα ξεκίνησε η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής και οι δράστες αποφάσισαν να μην αφήσουν μάρτυρες, εκτελώντας όλο τον πληθυσμό που βρισκόταν τότε στα χωριά.[13][16][17] Στη Μαράθα και τον Σανταλάρη θανατώθηκαν 84-89 άτομα τα οποία είχαν πρώτα δέσει. Στη συνέχεια τα έκαψαν τα έθαψαν, με εκσκαφέα, σε σκουπιδότοπο, προσπαθώντας να εξαφανίσουν τα ίχνη.[18] Ο ιμάμης της Μαράθας αργότερα δήλωσε ότι υπήρχαν 90 κάτοικοι στο χωριό πριν την σφαγή, και πως απέμειναν μόνο έξι.[19] Στους νεκρούς συμπεριλαμβάνονταν ηλικιωμένοι άνθρωποι και παιδιά.[20] Στην Αλόα, μόλις τρία άτομα απέμειναν μετά τη σφαγή.
Η ανεύρεση και η εκταφή
Η πρώτη προσπάθεια για ανεύρεση των θυμάτων έγινε από τον τουρκικό στρατό όταν κατέλαβε το χωριό, ωστόσο απέβη άκαρπη.[21] Τυχαία, την 1η Σεπτεμβρίου, ένα παιδί, καθώς έψαχνε στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, είδε ένα ανθρώπινο μέλος να προβάλλει από τα σκουπίδια και έτσι ανακαλύφθηκε ο ομαδικός τάφος.[22]
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, έγινε η εκταφή των νεκρών από τον τουρκικό στρατό και τον ΟΗΕ (το σουηδικό απόσπασμα}.[23] Αναγνωρίστηκαν δύο μητέρες να κρατούν στα χέρια τους τα μωρά τους. Το Assosiated Press χαρακτήρισε τα πτώματα «τόσο κακοποιημένα και αποσυντεθειμένα ώστε κομματιάζονταν όταν οι στρατιώτες τους έβγαζαν από τον σκυβαλότοπο με φτυάρια».[19] Ο Κιαμίλ Μερίτς, κάτοικος της Μάραθας, δήλωσε ότι στον τάφο βρέθηκε η γυναίκα του «να κρατά το μικρότερο παιδί μας, 18 μηνών, και το μωρό μου είχε σαράντα σφαίρες στο σώμα του».[24]
Αντιδράσεις
Η σφαγή χαρακτηρίστηκε ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τον ΟΗΕ ενώ το γεγονός δημοσιεύθηκε και καταγράφηκε από διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι εφημερίδες The Guardian και The Times[25].
Η «ιστορία του μενταγιόν»
Κατά τη διάρκεια των εκταφών στον σκουπιδότοπο της Μαράθας, η τουρκική πλευρά ζήτησε από τα Ηνωμένα Έθνη να να οργανωθεί δημοσιογραφική αποστολή με τη συμμετοχή διεθνών τηλεοπτικών συνεργείων και ανταποκριτών ξένων εφημερίδων κατά την 1η Σεπτεμβρίου 1974, έτσι ώστε να καταγραφεί «το έγκλημα της δολοφονίας Τουρκοκύπριων αμάχων».Σε αυτή την αποστολή συμμετείχαν και Έλληνες (Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι) δημοσιογράφοι. Ένας εκ των Ελλήνων δημοσιογράφων, απέθεσε μενταγιόν σε κάποιο πτώμα νεαρής γυναίκας και φωτορεπόρτερ αποτύπωσε τη σκηνή. Η πλαστή αυτή φωτογραφία οδήγησε τις ελληνοκυπριακές εφημερίδες στο να αναπαράγουν την είδηση πως υπήρχε και Ελληνίδα ανάμεσα στους νεκρούς, με χαρακτηριστικούς τίτλους όπως «Εις Έλληνας ανήκουν μάλλον τα πτώματα τάφου εις Μάραθαν», «Τουλάχιστον μία Ελληνίς μεταξύ των νεκρών της Μαράθα» και «Προπαγανδιστικός θόρυβος των Τούρκων περί την ανεύρεσιν ομαδικού τάφου», με την εφημερίδα Μάχη, του Νίκου Σαμψών, να κάνει λόγο πως «ο θόρυβος τον οποίον δημιουργούν και πάλι οι Τούρκοι διά τον ομαδικόν τάφον Αμμοχώστου πίπτει εκ νέου εις το κενόν και καθίστανται οι ίδιοι κατήγοροι διά τα φρικτά εγκλήματα των εις βάρος των Ελλήνων». Τον ισχυρισμό ότι υπήρχαν και Έλληνες θύματα σε αυτή την θηριωδία πρόβαλε επίσημα και η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου της, στις 2 Σεπτεμβρίου 1974. Με την παρέλευση του χρόνου, ο ισχυρισμός για Έλληνες θύματα στην σφαγή δεν έπειθε και δημοσιογράφος του ΡΙΚ ο οποίος συμμετείχε στην αποστολή ανέφερε πως «ίσως να ήταν μία επιπόλαιη ενέργεια της στιγμής, που επέφερε αρνητικό αποτέλεσμα».[26]
Ατιμωρησία των δραστών
Στις 14 Αυγούστου 2009, η τουρκοκυπριακή εφημερίδα Volkan δημοσίευσε ονόματα 15 Ελληνοκυπρίων, κατοίκων των χωριών Περιστερώνας και Πηγή, τους οποίους κατονόμασε ως δράστες της σφαγής,[14] πράγμα που οδήγησε τον τότε γενικό εισαγγελέα Πέτρο Κληρίδη να ζητήσει τον εντοπισμό των 15 Ελληνοκυπρίων από την αστυνομία. Μέχρι το 2010, λήφθηκαν καταθέσεις από 12 υπόπτους από τους 15 που είχε κατονομάσει η «Volkan», καθώς και από άλλα πρόσωπα. Ο φάκελος επιστράφηκε στον Γενικό Εισαγγελέα το καλοκαίρι του 2010, για να τον επιστρέψει εκείνος πάλι στην Αστυνομία, με νέες οδηγίες. Το 2011 και 2012 δεν έγινε κάτι συγκεκριμένο, ενώ το 2013 ζητήθηκε βοήθεια από τη Σουηδία, στελέχη της οποίας ήταν μέλη της αποστολής του ΟΗΕ που διεξήγαγε τις εκταφές τον Σεπτέμβρη του 1974. Τέλη του 2013 παραλήφθηκαν οι καταθέσεις των Σουηδών σε επιστολές. Ακολούθησε λήψη καταθέσεων από Σουηδούς αξιωματικούς και στρατιώτες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αστυνομία της Κύπρου γνωρίζει τους δράστες, αλλά δεν τους διώκει. Άλλη μαρτυρία Ελληνοκύπριου, ανεβάζει τον αριθμό των συμμετεχόντων σε 30.[27] Όταν ο Ανδρέας Παράσχος δημοσίευσε τα αρχικά των ονομάτων στην εφημερίδα Πολίτης, δέχτηκε απειλές από μέλη των οικογενειών των φερόμενων ως δραστών.[28]
Παραπομπές
1. L’Événement du jeudi, Issues 543-547 (1995), S.A. L’Evénement du jeudi, p. 45(Γαλλικά)
2. Documents officiels, United Nations: “Only three of the inhabitants of Atlilar (Aloa) survived this massacre. For the defenceless inhabitants of the villages of Murataga (Maratha) and Sandallar (Sandallaris)…”
3. Gilles de Rapper, Pierre Sintès. Nommer et classer dans les Balkans (2008), French School of Athens, p.263: “le massacre des villages turcs de Tochni (entre Larnaka et Limassol), Maratha, Santalaris et Aloda”
4. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 237.
5. List of Turkish Cypriot missing persons (Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Cyprus) ανακτήθηκε τον Ιούλιο 18, 2011.
6. Paul Sant Cassia, Bodies of Evidence: Burial, Memory, and the Recovery of Missing Persons in Cyprus, Berghahn Books, 2007, (ISBN 978-1-84545-228-5), p. 69.
7. UN monthly chronicle, Volume 11 (1974), United Nations, Office of Public Information, p. 98
8. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
9. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
10. «PRIO». http://www.prio-cyprus-displacement.net. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
11. Παράσχος 2018, 53:20.
12. Παράσχος 2018, 53:30.
13. Άλμα πάνω, στο:13,0 13,1 Uludağ, Sevgül (13 Ιουλίου 2014). «From Maratha to Voni: Rapes as a weapon of war…». Politis. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015.
14. Άλμα πάνω, στο:14,0 14,1 Θεοδώρου, Μιχάλης; Παρούτης, Σωτήρης (25 Ιουλίου 2018). «Εικόνες ηθικής εξαχρείωσης – 24 μέρες τρόμου για τις Τουρκοκύπριες». Πολίτης.
15. Παράσχος 2018, 54:30 εώς 55:30.
16. Uludağ, Sevgül. «The story of Assia (Pasakoy) and Afanya (Gazikoy)». ιστότοπος Hamamböcüleri. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2015.
17. Παράσχος 2018, 55:30 εως 56:00.
18. Παράσχος 2018, 58:30 εως 59:15.
19. Άλμα πάνω, στο:19,0 19,1 «The Victoria Advocate – Αναζήτηση σε αρχεία Ειδήσεων Google». news.google.com. 3 Σεπτεμβρίου 1974. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019.
20. «CYPRUS: Ankara’s Slow Nibble». Time. 16 September 1974. Ανακτήθηκε στις 19 January 2011.
21. Παράσχος 2018, 1:00:00 εως 1:00:45.
22. Παράσχος 2018, 1:00:45 εως 1:01:45 και 1:04:00.
23. Παράσχος 2018, 1:04:00.
24. Δημητρίου, Με τον Μάριο. «Ο Κιαμίλ Μέριτς από τη Μάραθα | News». http://www.sigmalive.com. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2017.
25. Clement Henry Dodd, The political, social and economic development of Northern Cyprus(1993), Eothen Press, p. 101
26. Σωτήρης Παρούτης (24 Ιουλίου 2016). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα της Κύπρου: Η ιστορία με το μενταγιόν». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018.More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια)
27. Μιχάλης Θεοδώρου (23 Ιουλίου 2018). «Τα ατιμώρητα εγκλήματα: Γνωστοί οι δράστες, αλλά δεν διώκονται». ο Πολίτης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018. More than one of |dead-url= και |url-status= specified (βοήθεια)
28. Παράσχος 2018, 1:05:40 εως 1:06:30.
Βιβλιογραφία
• Cassia, Paul Sant (2005). Bodies of Evidence: Burial, Memory and the Recovery of Missing Persons in Cyprus. Oxford: Berghahn Books. ISBN 1571816461.
• Oberling, Pierre (1982). The Road to Bellapais: The Turkish Cypriot Exodus to Northern Cyprus. University of Michigan. ISBN 0880330007.
• O. Richmond, J. Ker-Lindsay, επιμ. (2001). The Work of the UN in Cyprus: Promoting Peace and Development. Springer. ISBN 0230287395..
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΑΓΝΝΟΟΥΝΤΑΙ.
ΚΥΠΡΟΣ 1974. 5000 ΣΑΓΑΓΙΑΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΕΙΣΒΟΛΗΣ, 1619 ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ, 300000 ΓΗΓΕΝΕΙΣ ΚΥΠΡΙΟΙ ΕΚΤΟΠΙΣΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΤΡΟΓΟΝΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΕΣΤΙΕΣ, 37% ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑΠΑΤΗΜΕΝΑ ΛΕΗΛΑΤΗΘΕΝΤΑ ….500 ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΥλΗΜΜΕΝΕΣ… ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΤΕΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΠΡΟ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΡΙΣΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ …….ΙΣΟΠΕΔΩΜΕΝΟ ΟΤΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ … ΣΤΗ Β΄ ΚΥΠΡΟ….
ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΙ 63 – 67 – 74 … 803
ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΤΟ 1963 ΟΙ ΠΑΝΟΠΛΟΙ ΚΑΙ ΠΑΝΕΤΟΙΜΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΞΤΡΕΜΙΣΤΕΣ, ΤΜΤ ΠΡΩΤΟΙ ΕΠΕΔΙΩΞΑΝ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΙΧΑΝ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΛΕΗΛΑΣΙΕΣ, ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΕΚ ΑΜΑΧΩΝ … ΤΟ ΣΦΑΞΕ ΜΕ ΑΓΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΙΑΣΩ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ ΉΤΑΝ ΟΤΙ ΕΙΧΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΗΣ ….
ΚΑΙ ΟΙ ΩΜΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΚΙΝΗΤΡΟ ΤΗΝ ΑΝΤΕΚΔΙΚΗΣΗ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΕΚ ΜΑΧΗΤΩΝ ΝΑΙ ΜΕΝ ΗΤΑΝ ΣΤΑΓΟΝΑ ΕΝ ΤΩ ΩΚΕΑΝΩ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΙΕΠΡΑΞΑΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ, ΑΛΛΑ ΕΧΩ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΥΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΥΣ … “ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΕΣ” κ.ά. ΝΑ ΟΜΟΛΟΓΗΣΩ ΟΤΙ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΕΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΑΘΟ ΘΕΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ … ΜΕΛΕΤΗΣΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΤΟ ΚΟΡΑΝΙ ΤΟ ΟΠΟΙΟΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΚΑΙ ΤΟΝ ISA MESIH, ΣΑΝ ΠΡΟ ΜΩΑΜΕΘ ΜΕΣΣΙΑ, ΑΛΛΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΕΝΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΛΑΧ … ;;;;;;;
ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΤΟΛΜΟΥΣΑ ΠΟΤΕ ΝΑ ΧΑΡΩ ΓΙΑ ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΕΓΚΛΗΜΑ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΚ ΑΜΑΧΩΝ ΟΠΩΣ ΠΡΑΤΤΕΙ, “ΕΙΡΗΝΟΦΙΛΟΣ” … ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΣ ΠΟΥ ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΣΦΑΓΕΣ ΚΟΥΡΔΩΝ ΚΑΙ ΚΟΥΡΔΙΣΣΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΕΙΣΒΟΛΗΣ ΣΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΑΝ … Π.χ. ΑΝΑΦΩΝΕΙ “ΚΑΛΑ ΝΑ ΤΙΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΙΣ ΒΡΩΜΙΑΡΕΣ ….. ” ΑΥΤΑ ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΤΟ ΙΕΡΟ ΚΟΡΑΝΙ;
ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΑΣΜΑ ΜΑΣ ΧΩΡΙΖΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ ( ΠΡΟ 17 ΕΤΩΝ) ΟΠΟΤΕ ΞΑΝΑΔΗΛΩΝΩ ΓΙΑ ΕΣΧΑΤΗ ΦΟΡΑ ΟΤΙ ΚΑΜΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΕΝ ΕΠΙΘΥΜΩ……ΚΑΙ ΚΑΚΩΣ ΣΠΑΤΑΛΗΣΑ ΦΑΙΑ ΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ ……
ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΠΟΤΙΕΙ ΣΕΒΑΣΜΟ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΥΣ ΕΚ ΚΑΙ ΤΚ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΕ ΠΙΘΑΝΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΤΑΦΗΣ, ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΠΟΥ ΕΣΚΕΜΜΕΝΑ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΤΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΟΥΝ ΤΑ ΒΑΡΒΑΡΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ … ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΑΦΕΡΘΩ ΣΕ ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙ ΣΕ ΟΣΤΑ ΕΚ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ ΣΠΑΣΙΜΑΤΑ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΟΣΤΑ, ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΑ ΔΟΝΤΙΑ, ΚΑΨΙΜΑΤΑ, ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΕΝΑ ΑΚΡΑ …… ΚΑΙ ΒΛΗΜΑΤΑ ΣΦΑΙΡΩΝ ΕΠΙΣΗΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΟΣΤΑ. ΚΑΤΕΧΩ ΕΚΘΕΣΕΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟ ΓΙΑ ΣΤΕΝΟΥΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ, ΦΙΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥ … ΑΔΕΛΦΟΥ ΜΟΥ …..
ΣΤΟ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ … ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΤΙ ΝΑ ΤΡΙΖΕΙ ΤΟ ΑΜΑΞΙ, ΤΡΙΖΕΙ Ο ΑΜΑΞΗΛΑΤΗΣ ………
ΛΗΘΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΑΚΩΝ, ΘΡΑΣΥΤΗΤΑ ΓΕΝΝΑ ….. ΤΕΛΟΣ.