Η έκθεση φωτογραφιών με τίτλο ¨Η Πολιτισμική διαφορετικότητα στο παλιό Ντιγιαρμπακίρ¨ με πάνω από 200 φωτογραφίες –οι περισσότερες από τον 20ο αιώνα- περιγράφει την ιστορία των χαμένων λαών της πόλης
Η φωτογραφία αυτή είναι από ένα βιβλίο τοπικής ιστορίας, είναι τραβηγμένη το 1893 και δείχνει μαθητές του δημοτικού αρμενικού σχολείου του Ντιγιαρμπακίρ μαζί με τον δάσκαλο τους τον Χοβανές Νατζαριάν.
Πρόκειται για έκθεση σχετικά με τους λαούς που κάποτε ζούσαν στο Ντιγιαρμπακίρ και τώρα τα ίχνη τους έχουν σβηστεί…Στις φωτογραφίες μπορούμε να ακολουθήσουμε ίχνη οικογενειών Αρμενίων, Ασσύριων, Κελντάνι, Εβραίων και Ελλήνων. Η έκθεση με τίτλο ¨Η Πολιτισμική διαφορετικότητα στο παλιό Ντιγιαρμπακίρ¨ θα είναι ανοιχτή ως τις 10 Μαρτίου στην Καπναποθήκη στην Κωνσταντινούπολη.
Το όνομα πίσω από την περισυλλογή των φωτογραφιών είναι ο ιδιοκτήτης των εκδόσεων ¨Κάποτε¨ Οσμάν Κοκέρ. Το να συγκεντρωθούν οι φωτογραφίες δεν ήταν εύκολο για τον Κοκέρ…Πηγαινοήρθε πολλές φορές στο Ντιγιαρμπακίρ, εξέτασε επιτόπου βιβλία και φωτογράφισε την παρούσα κατάσταση παλιών σπιτιών
Ο Κοκέρ με δύο περιστατικά κατάλαβε πως άξιζε αυτή η προσπάθεια. Πατέρας που ήρθε στα εγκαίνια, ξαναήρθε αργότερα μαζί με τα παιδιά του. Ενώ γυναίκα που ήρθε ένα πρωί, μετά το μεσημέρι ξαναήρθε μαζί με τους συγγενείς της. Οπότε ο Κοκέρ σκέφτηκε : Εντάξει, άξιζε αυτή η δουλειά μας¨…
………………………
Σε τίνων την ιστορία ταξιδεύουμε ;
-¨Η έκθεση περιλαμβάνει ιστορίες των μη μουσουλμανικών λαών της πόλης που μέχρι τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούσαν σημαντικό μέρος του πληθυσμού, και εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, και φτάνει για αυτούς που απέμειναν ως την δεκαετία του 1980. Τα στοιχεία δείχνουν πως το Ντιγιαρμπακίρ στις αρχές του 20ου αιώνα είχε έναν πληθυσμό 30-35 χιλιάδων ατόμων. Οι μισοί εξ αυτών ήταν μη μουσουλμάνοι. Η μεγαλύτερη μερίδα αυτών ήταν οι Αρμένιοι. Οι υπόλοιποι με σειρά μεγέθους ήταν Ασσύριοι, Κελντάνι (σημ. μεταφρ : Ασσύριοι καθολικοί) Εβραίοι και Έλληνες. Οι Γεζιντί ζούνε περισσότερο στις αγροτικές περιοχές. Εξετάζοντας το 1914 το Ντιγιαρμπακίρ βλέπουμε πως το 80% των εμπόρων ήταν Αρμένιοι.
Από τα ονόματα που βλέπουμε γίνεται αντιληπτό πως τότε και οι 12 εταιρίες που ήταν κοσμηματοπώλες, οι 10 από τους 11 μάστορες για τοίχους και πέτρες, οι 9 έμποροι για μπακίρια, οι 10 εταιρείες που παρήγαγαν ύφασμα από μετάξι, και οι 29 από τους 38 εμπόρους διαφόρων ειδών ήταν Αρμένιοι. Το μοναδικό ξενοδοχείο της πόλης ανήκε σε Αρμένιο. Οι κοινότητες αυτές δίπλα στους ιερούς τους χώρους είχαν και τα σχολεία τους. Βρήκα και τον αριθμό των Αρμένιων μαθητών. Το 1901 υπήρχαν 560 αγόρια και 324 κορίτσια, σύνολο 884 Αρμένιοι μαθητές στα δύο αρμενικά σχολεία. Αυτό δείχνει πως η πρόσβαση των κοριτσιών στα σχολεία ήταν πολύ υψηλή. Υπήρχαν αρμενικές εφημερίδες, θεατρικές ομάδες και μπάντες Αρμενίων και Ασσύριων που δείχνουν την πολύ όμορφη κοινωνική ζωή της πόλης. Αυτά όλα φαίνονται στις φωτογραφίες.
………………………..
Αρχίζοντας από το δημοτικό γράφουμε την ιστορία σαν όλες αυτές οι πόλεις να ιδρύθηκαν από Τούρκους και λέγοντας πως στην εξέλιξη τους μόνο οι Τούρκοι συνέβαλαν. Οι ομάδες που δεν είναι Τουρκομουσουλμάνοι αναφέρονται μόνο αρνητικά. Αναφέρουμε για αυτούς πως ¨Αυτοί εμφανίστηκαν ξαφνικά την εποχή του Πολέμου Σωτηρίας¨, ¨συνεργάστηκαν με τον εχθρό¨, ¨μας μαχαίρωσαν πισώπλατα¨, ¨και αργότερα πήραν αυτό που τους έπρεπε και υποχώρησαν¨. Αυτή η διεστραμμένη ιστορική παιδεία ανατρέφει γενιές που βλέπουν τους πάντες πλην Τούρκους ως εχθρούς, δεν μπορούν την διαφορετικότητα ανάμεσα μας και γίνονται επιθετικές. Τα τελευταία χρόνια είδαμε κάποια σημάδια πως κάτι αλλάζει. Υπήρξαν κάποιες βελτιώσεις στα βιβλία ιστορίας. Έτσι πήραν τη φωτογραφία της αρμενικής συνοικίας του Ίζμιτ που είχα στο βιβλίο μου με τίτλο ¨Οι Αρμένιοι 100 χρόνια πριν στην Τουρκία¨, και την έβαλαν στο βιβλίο της ΣΤ δημοτικού. Παρουσιάζεται έτσι χωρίς αρνητικές αναφορές μια συμπαθητική αναφορά των μη μουσουλμάνων που κάποτε ζούσαν στο Ίζμιτ. Από την άλλη βέβαια βλέπουμε άλλα. Αλλού για παράδειγμα βάζουν μαθητές να γράψουν έκθεση σχετικά με την γενοκτονία που έκαναν οι Αρμένιοι στους Τούρκους. Τις προάλλες στην Μαλάτια κατεδάφισαν ένα αρμενικό νεκροταφείο. Την κατεδάφιση την έκανε ο δήμος, αλλά ο δήμαρχος δεν το υποστηρίζει και εκφράζει την λύπη του! Υπάρχει μια λαϊκή παροιμία που λέει ¨Τρώει με τον λύκο και μετά κλαίει με τον τσομπάνη¨ . Συχνά οι πράξεις των ηγεσιών θυμίζουν αυτή την παροιμία.¨
Η έκθεση φωτογραφιών με τίτλο ¨Η Πολιτισμική διαφορετικότητα στο παλιό Ντιγιαρμπακίρ¨ με πάνω από 200 φωτογραφίες –οι περισσότερες από τον 20ο αιώνα- περιγράφει την ιστορία των χαμένων λαών της πόλης